Top 10 REPORTING VERBS, ławka rezerwowych, reported speech, mowa zależna, angielski

Top 10 REPORTING VERBS + ławka rezerwowych

Reporting verbs to czasowniki, których używamy w zdaniach w mowie zależnej. Poznaj 10 najpopularniejszych oraz długą ławkę rezerwowych „raportujących czasowników”, których używamy w 4 różnych strukturach gramatycznych.


/Na memie: Gdy Twój nauczyciel powiedział, że dostałeś najwyższą ocenę z plusem z dużego sprawdzianu – oby było tak dzięki lekturze tego tekstu!/

Z tego wpisu nie dowiesz się za wiele o footballu, ale za to przeczytasz o tym:

  1. Co to w ogóle jest ta mowa zależna (she said that…) ?
  2. Jakich jest 10 najpopularniejszych reporting verbs?
  3. Jakie są 4 rodzaje konstrukcji wymaganych przez poszczególne reported speech verbs (lista)?
  4. Co to są passive reporting structures?
  5. Reporting verbs dla zaawansowanych (subjunctive, academic writing).
  6. Jak najlepiej ćwiczyć mowę zależną i reporting verbs?

Zacznijmy więc od podstaw, żeby stopniowo zagłębiać się coraz bardziej w temat!

1. Nie tylko she said w mowie zależnej

Mowa zależna w języku angielskim to wszystkie te zdania, które zaczynają się od słynnych słów She said… (Ona powiedziała) czy He said that… (On powiedział, że).

Dużo mówi się o tym na lekcjach języka angielskiego, ponieważ wydarza się tu ciekawa rzecz. W języku angielskim, bardzo zresztą logicznie, „cofamy się o jeden czas w tył” czyli stosujemy tak zwane następstwo czasów.

Na przykład jeśli ona w poniedziałek powie, że jest głodna (I am hungry), to do środy z pewnością zdążyła coś już sobie podjeść. Więc głodna już nie „jest” tylko „była”. Dlatego logicznie rzecz biorąc w środę powinniśmy powiedzieć: „Ona powiedziała (w poniedziałek), że była głodna.”

Dlatego zamieniamy stronę czynną, czyli to co wtedy powiedziała:

  • „I am hungry.”

Na mowę zależną:

  • She said she was hungry.

To tylko klasyczny przykład, oczywiście temat jest obszerniejszy. Ale więcej o różnych rodzajach mowy zależnej przeczytasz w osobnym wpisie:

mowa zależna w języku angielskim
Patrz również: 5 rodzajów mowy zależnej przydatnych w plotkowaniu.

Co to są reporting verbs?

W tym tekście skupimy się jedynie na tym, że na „She said” mowa zależna się nie kończy!

W języku angielskim jest mnóstwo czasowników, po których musimy zastosować nasz reported speech. Dlatego nazywamy je reporting verbs lub reported speech verbs. Co ciekawe, domagają się one specyficznych dla siebie konstrukcji gramatycznych.

Poznajmy najpierw te najbardziej popularne, żeby powoli dojść do bardziej zaawansowanych dywagacji gramatycznych i porad jak pisać prace naukowe po angielsku.

2. TOP 10 reporting verbs

No cóż, nie ma co tego ukrywać, numerem jeden wśród reporting verbs bez wątpienia jest say (powiedzieć).

Reporting verb no. 1: say

Jak już widzieliśmy, jeśli ktoś mówi najnormalniej na świecie:

  • „I love you.”

W mowie zależnej (reported speech) cofamy się jeden czas w tył czyli w tym wypadku zamieniamy present simple na past simple. Dlatego „zdamy raport’ słowami:

  • He said he loved you.

(On powiedział, [że] Cię kocha[ł].)

I nie znaczy to wcale, że już teraz nie kocha. Teraz może kocha, a może nie. Wiemy tylko, że wtedy kochał.

he said that

Chociaż w języku potocznym zwykle połykamy that (że) w zdaniach w mowie zależnej, to jeśli chcemy zabrzmieć bardziej formalnie i przejrzyście, na przykład na wypracowaniu, to warto powiedzieć pełnym zdaniem:

  • He said that he loved you.
angielskie idiomy o miłości
„Pozwól że policzę (wymienię) na ile sposobów Cię kocham. (Już) zgubiłem się (bo to taka wielka liczba). Patrz również: 54 angielskie idiomy o miłości.

Reporting verb no. 2: tell

Jaka jest różnica między say a tell, skoro oba te słowa znaczą „powiedzieć”?

Tell potrzebuje kogoś, komu to mówimy. Będzie tak również gdy tell stanie się naszym reported speech verb:

  • „It’s too late…”

(Jest już za późno. – Normalne zdanie.)

  • I told him it was too late.

(Powiedziałam mu, że było / jest za późno. – Zdanie w mowie zależnej, is zamieniliśmy na was.)

reporting verbs, speak, tell, say
Patrz również: SPEAK, TALK, TELL czy SAY – jak mówić o mówieniu po angielsku?

Reporting verb no. 3: ask

Kolejnym klasykiem wśród reporting verbs jest ask czyli „zapytać”.

„Która godzina”?

  • She asked me what the time was?

Ona zapytała mnie, która (była) godzina.

Zwróć uwagę, że zdanie wygląda tu odrobinę inaczej, mamy tu do czynienie z pytaniem pośrednim – to dlatego was wylądował na końcu zdania.

Reporting verb no. 4: agree

Ktoś się może z nami zgodzić. Może też się nie zgodzić. A wszystko to przy użyciu starego dobrego agree.

  • „OK! Let’s go to the pub!”

„Okej, no to chodźmy do knajpy!”

  • He agreed to go to the pub.

On zgodził się na to, żeby pójść do knajpy.

Albo

  • „We can’t wait any longer.”

Nie możemy już dłużej czekać.

  • She didn’t agree to wait any longer.

Ona nie zgodziła się, żeby dłużej czekać.

Zwróć uwagę, że w tym wypadku nie ma następstwa czasów – czasownik jest w bezokoliczniku (to go, to wait), ponieważ jest po to. Więcej o możliwych wariantach, jakie wymuszają czasowniki w mowie zależnej w kolejnym punkcie.

reported speech question pytania w mowie zaleznej
Patrz również: Jak zadawać pytania w mowie zależnej (reported speech questions)?

Reporting verb no. 5: apologise

Najdłuższe słówko z naszej dziesiątki. Użyjemy go, gdy ktoś kogoś za coś przeprasza.

  • „I’m sorry for being such an asshole.”

Przepraszam, że byłem taki dup***.

  • He apologised for being such an an asshole.

On przeprosił za to, że zachowywał się nieładnie.

Albo jeszcze lepiej:

  • He apologised to her for being such an asshole.

On przeprosił ją za bycie idiotą.

Zwróć uwagę, że w tym przypadku również nie ma następstwa czasów – tym razem z powodu formy ciągłej (tej z końcówką -ing).

Swoją drogą zdanie to padłoby, gdyby nasz niedoszły dżentelmen właśnie przed chwilą zachował się mało adekwatnie do sytuacji.

Gdyby chciał przeprosić za swoje dokonania raczej z przestrzeni wielu lat i popisów małżeńskich niedociągnięć, musiałby powiedzieć już z następstwem czasów:

  • He apologised to her for having been such an asshole.
przekleństwa po angielsku, wulgaryzmy, oblegi, fuck, swear words
Patrz również: Przekleństwa i wulgaryzmy po angielsku.

Albo podobnie jeśli weźmiemy na warsztat takie zdanie:

  • „I’m sorry that I lied to you.”

(Przepraszam, że cię okłamałam.)

To możemy zamienić je na mowę zależną na dwa sposoby:

  • She apologised to him for lying.

(Ona przeprosiła go za to, że kłamała. – Prawdopodobnie nie raz tylko wiele razy skłamała, przeprasza za tak niecną postawę.)

albo

  • She apologised to him for having lied to him.

(Ona przeprosiła go za to, że skłamała. – Prawdopodobnie w jakiejś konkretnej sprawie.)

Chociaż umówmy się, różnica jest bardzo subtelna, o ile nie dyskusyjna wręcz.

Czasowniki modalne w czasie teraźniejszym i przeszłym modals deduction speculation
Patrz również: Czasowniki modalne do spekulacji w czasie teraźniejszym i przeszłym.

Reporting verb no. 6: decide

Jeśli „raportujemy” czyjąś decyzję, na przykład, że ktoś chce zatańczyć:

  • I will dance!

Możemy powiedzieć:

  • She decided to dance.

(Ona postanowiła zatańczyć.)

Albo z następstwem czasów:

  • She decided that she would dance.

(Ona postanowiła, że zatańczy.)

Reporting verb no. 7: explain

Można też coś wyjaśniać i to na kilka różnych sposobów:

  • He explained the reasons behind his weird behaviour.

On wyjaśnił powody (stojące) za jego osobliwym zachowaniem. (Explain + rzeczownik)

  • She explained to me why she did it.

Wyjaśniła mi dlaczego to zrobiła. (Explain + to + ktoś )

! Zwróć uwagę, żeby nie popełnić popularnego błędu: She explained me…

  • She explained that she meant no harm.

(Wyjaśniła, że nie chciała zrobić nic złego. (Explain + that)

  • They explained how to make a website.

Wyjaśnili jak zrobić stronę internetową (Explain + słowo na wh- + to)

  • We explained what the deal involved.

Wyjaśniliśmy jakie były warunki umowy. (Explain + wh-word bez to)

smieszne błędy ortograficzne, spelling mistakes, pisownia po angielsku
Patrz również: Śmieszne błędy ortograficzne (spelling mistakes)

Reporting verb no. 8: promise

Jeśli coś komuś obiecamy, też ktoś może to przypomnieć.

  • „I will do it!”

(Zrobię to.)

  • You promised to do it!

(Obiecałeś, że to zrobisz!)

Albo gdy tracimy już nadzieję, to z następstwem czasów:

  • You promised that you would do it…

(Obiecałeś, że to zrobisz…)

Reporting verb no. 9: remind

Oczywiście w mowie zależnej możemy też przypominać i wypominać:

  • She reminded him that he promised to quit drinking.

Ona przypomniała mu, że obiecał rzucić picie.

  • She reminded me not to forget my car keys again.

Ona przypomniała mi, żebym znów nie zapomniał kluczyków do auta.

Jak pozwalać po angielsku (permit, allow, let)?
Patrz również: Jak pozwalać po angielsku (permit, allow, let)?

Reporting verb no. 10: warn

No i można też w mowie zależnej przypominać o wypowiedzianych ostrzeżeniach.

  • She warned us about the neighbours.

(Ona ostrzegła nas na temat [przed] sąsiadami.)

  • We warned him not to trust her.

(Ostrzegliśmy go, żeby jej nie ufał.)

Ćwiczenia z reporting verbs

Jeśli powyższe słowa i konstrukcje są dla Ciebie nowe, myślę że nie ma sensu mieszać sobie w głowie dalszymi informacjami.

Polecam raczej przejść do praktyki na kursie języka angielskiego online Speakingo, na którym ćwiczysz je w rozmowie! Możesz wypróbować tę metodę tu i teraz, za darmo i bez żadnych zobowiązań.


Zapisz się na kurs języka angielskiego online Speakingo!

Chcesz rozumieć Anglików? Zacznij mówić jak oni!


A jeśli chcesz poznać więcej teorii, zapraszam do dalszej lektury!

3. Ławka rezerwowych reporting verbs [lista]

Okej, skoro podstawy mowy zależnej (reported speech) mamy już opanowane, możemy zagłębić się trochę w szczegóły!

Jak wiemy to z kontekstu sytuacji wynika czy w danym zdaniu mowy zależnej należy stosować następstwo czasu czy nie. Pozostaje jednak kwestia gramatyki wymuszanej przez poszczególne reporting verbs.

Otóż, jak to z angielskimi czasownikami bywa, lubią się one z różnymi słowami i tylko w ich towarzystwie widuje się je na mieście. W przypadku reporting verbs będą to (z grubsza) cztery możliwości.

Zwróć też uwagę, że niektóre z „raportujących czasowników” (jak widzieliśmy już w przykładach powyżej) nie są takie wybredne i mogą równie dobrze występować w różnych konstrukcjach.

Splitting phrasal verbs, rozdzielne i nierozdzielne czasowniki złożone, angielski, gramatyka, separable and inseparable, frazowe,
Patrz również: Splitting phrasal verbs: rozdzielne i nierozdzielne czasowniki złożone.

3.1 Reporting verbs z rodziny She said that

Poniższe reported speech verbs będą funkcjonować w zdaniu tak jak say, na przykład:

  • She said that she ate all the cookies.

(Ona powiedziała, że zjadła wszystkie ciastka.)

  • She admitted that she ate all the cookies.

(Ona przyznała, że zjadła wszystkie ciastka.)

I pamiętamy, że that jest opcjonalne, szczególnie w tych mniej formalnych zdaniach:

  • She said she ate all the cookies.

Do tej grupy raportujących czasowników należą:

  • admit (przyznać)
  • advise (radzić)
  • agree (zgadzać się)
  • announce (oświadczać)
  • claim (twierdzić)
  • complain (narzekać, żalić się)
  • confirm (potwierdzać)
  • declare (deklarować, oświadczać)
  • explain (wyjaśniać)
  • insist (nalegać)
  • mention (wspominać)
  • promise (obiecywać)
  • propose (proponować)
  • suggest (sugerować)

3.2 Reporting verbs z rodziny She told me that

A tutaj powiemy na przykład:

  • She told me / assured me that there would be no problems.

(Powiedziała mi / zapewniła mnie, że nie będzie żadnych problemów.)

Tak samo użyć możemy:

  • advise (doradzać)
  • assure (zapewniać)
  • convince (przekonywać)
  • inform (informować)
  • notify (notyfikować, informować)
  • persuade (przekonywać, perswadować)
  • promise (obiecywać)
  • reassure (zapewniać, uspakajać)
  • remind (przypominać)
  • warn (ostrzegać)
Oxford Comma: Co to jest i czy warto? interpunkcja, przecinek
Patrz również: Co to jest Oxford comma i czy trzeba używać oksfordzkiego przecinka?

3.3 Reported speech verbs z rodziny She agreed to (infinitive)

Jeśli o coś prosimy po angielsku lub obiecujemy, zwykle użyjemy wtedy konstrukcji z bezokolicznikiem (to + infinitive).

  • They agreed to pay for the damage.

(Zgodzili się zapłacić za zniszczenia.)

Będzie tak w przypadku:

  • agree (zgadzać się)
  • ask (pytać)
  • claim (twierdzić)
  • demand (domagać się)
  • offer (oferować)
  • promise (obiecywać)
  • propose (proponować)
  • refuse (odmawiać)
  • threaten (grozić)

Oprócz tego poniższe reported speech verbs z tej grupy mogą wspominać o kogo chodzi – ale bez to:

  • She reminded me to call my mum.

(Przypomniała mi, żebym zadzwonił do mamy.)

  • advise (radzić)
  • ask (pytać)
  • beg (błagać)
  • convince (przekonywać)
  • encourage (zachęcać)
  • forbid (zabraniać)
  • instruct (instruować)
  • invite (zapraszać)
  • order (rozkazywać)
  • persuade (perswadować)
  • remind (przypominać)
  • tell (mówić)
  • urge (ponaglać)
  • warn (ostrzegać)

3.4 Reporting verbs z rodziny She reported seeing / having seen (gerund)

I ostatnia grupa reporting verbs, po których idzie drugi czasownik w formie ciągłej (gerund), czyli „tej z końcówką -ing„.

Normalne zdanie: 

  • „Why don’t we have the party at Anthony’s place?

(A może zrobimy imprezę u Anthony’ego?)

Zamienimy wtedy na:

  •  He suggested having the party at Anthony’s place.

(Mowa zależna: On zasugerował zrobienie imprezy u Anthony’ego.)

Funkcjonować tak będą:

  • admit (przyznawać)
  • deny (zaprzeczać)
  • mention (wspominać)
  • propose (proponować)
  • report (raportować)
  • suggest (sugerować)

Wszystkie one mogą jednak bez problemu pójść z that:

  •  He suggested that we have the party at Anthony’s place.

Zdania te znaczą to samo.

gerund infinitive
Patrz również: Gerund i infinitive czyli kiedy -ing a kiedy „to”?

4. Co to są passive reporting structures?

Czasami, na przykład w artykułach prasowych, spotkać się możesz z tak zwanymi passive reporting structures, czyli strukturami albo frazami, które wprowadzają (raportują) temat w stronie biernej. To taki element ładnego stylu literackiego, kiedy chcemy coś „zaraportować”, ale nie chcemy powiedzieć kto.

Na przykład zamiast:

  • People say that an apple a day keeps the doctor away.

(Ludzie mówią, że jabłko dziennie „trzyma lekarza z dala” – to angielski idiom, który znaczy, że jak będziesz jeść codziennie jabłka, to będziesz zdrowy jak ryba.)

To samo można powiedzieć używając passive reporting structure:

  • It is said that an apple a day keeps the doctor away.

(Mówi się, że jabłko dziennie utrzyma lekarza na dystans.)

Albo zamiast:

  • Psychologists think that worrying too much about the future is not healthy.

(Psychologowie uważają, że zbytnie zamartwianie się przyszłością nie jest zdrowe.)

Możemy powiedzieć:

  • It is thought that worrying too much about the future is not healthy.

(Uważa się, że zbytnie zamartwianie się przyszłością nie jest zdrowe.)

Chociaż czas teraźniejszy present simple jest bardzo popularny w dziennikarstwie, passive reporting structures zastosować możemy również w stronie biernej czasu present perfect.

To znaczy zamiast:

  • Studies have suggested that alcohol may damage brain cells.

(Badania zasugerowały, że alkohol może uszkadzać komórki mózgowe.)

Powiemy:

  • It has been suggested that suggested that alcohol may damage brain cells.

(Zostało zasugerowane / Sugeruje się, że alkohol może uszkadzać komórki mózgowe.)

Podobnie możemy zastosować past simple passive reporting structures:

To znaczy zamiast:

  • A study showed that the temperature in the world is rising.

(Badanie dowiodło, że temperatura na świecie się podnosi.)

Powiemy ładnie (a przynajmniej po angielsku ładniej):

  • The temperature in the world was reported to be rising.

(Temperatura na świecie „została zaraportowana jako podnosząca się”.)

past simple passive voice tense, strona bierna, angielski, passive-aggressive, pasywna agresja
Patrz również: Past simple passive – W tym wpisie strona bierna była nauczana.

5. Reporting verbs dla zaawansowanych (C1-C2): zamienniki do pracy magisterskiej i subjunctive

Jeśli piszesz właśnie swoją pracę magisterską po angielsku, przyda Ci się poniższa tabelka, którą pożyczam ze strony Online Teachers UK.

Jeśli chcesz podnieść jakość swojego wypracowania polecam wyszukać (CTRL+F) wszystkie słowa said czy suggested i zamienić je na którąś z poniższych alternatyw:

General meaningStrong verbsNeutral verbsWeak verbs
SayAssert thatMention smth/that
State that
Point out smth/that
Add smth/that
Outline smth/that
Describe smth/how
Note smth/that
Comment on smth/that
SuggestWarn that
Affirm that
Propose smth/that
Hypothesise that
Theorise that
Imply that
Put forward  smth
 ShowProve smth/that
Reveal smth/that
Show smth/that
Demonstrate smth/that
Establish smth/that
Hint at smth
Allude to smth
PersuadeConvince smbd
ExplainIdentify smth
Illustrate smth/how
Clarify smth
ExamineScrutinise smthInvestigate smth
Study smth
Inquire into smth/whether
 AgreeSupport smth
Concur that
Acknowledge smth/that
Recognise smth/that
Echo smth
Concede smth
DisagreeChallenge smth
Refute smth
Reject smth
Oppose smth
Object to smth
Deny smth
Rebuff smth
Doubt smth/whetherQuestion smth/whether
BelieveInsist on smth/that
Maintain that
Hold smth/that
Profess that
Subscribe to smth
Assume that
Eleganckie zamienniki do pracy magisterskiej po angielsku (academic writing)

Subjunctive w mowie zależnej

W formalnym języku pisanym, na przykład w listach biznesowych czy wypracowaniach, niektóre reporting verbs po których idzie „that”, na przykład:

  • suggest (sugerować)
  • recommend (polecać, rekomendować)
  • insist (nalegać)
  • advise (radzić)

mogą stworzyć ciekawe zdania, które nie są klasyczną mową zależną (reported speech), ale występują raczej w trybie łącznym (subjunctive).

Wygląda to wtedy następująco:

  • Mother insists that her son go to bed early.

(Matka nalega by jej potomstwo wcześnie chodziło spać. – Normalnie powiedzielibyśmy: Mum insists that her son goes to bed early.)

Albo

  • They suggested that the dogs be put in the garden for the night.

(Zasugerowali, żeby psy były spuszczone na noc do ogrodu. Normalnie w mowie potocznej powiedzielibyśmy: They suggested that the dogs are put in the garden for the night1.)

Natomiast nie ma przeciwwskazać, żeby używać tych „normalnie” konstrukcji.

Jak wygląda nauka angielskiego na kursie online Speakingo?
Patrz również: Jak wygląda nauka angielskiego na kursie online Speakingo?

6. Ćwiczenia na reported speech verbs, mowę zależną i wszystko inne

Jak widzisz teoria nie jest tu szczególnie skomplikowana. To znaczy można by tu użyć wielu skomplikowanych terminów gramatycznych… tylko po co?

I tak wszystko sprowadza się do tego, że trzeba wszystkie te struktury gramatyczne wyćwiczyć w praktyce!

Nikt przecież w trakcie rozmowy nie będzie zastanawiać się czy suggest przynależy do struktury reporting verb + object czy reporting verb + infinitive!

Dlatego na kursie języka angielskiego online Speakingo znajdziesz mnóstwo zdań w mowie zależnej. I nic tylko ćwiczyć, ćwiczyć i ćwiczyć.

Co ważne jednak, na kursie Speakingo utrwalasz te konstrukcje gardłem, a nie tylko oczami. To znaczy rozmawiasz z komputerem lub telefonem, który rozumie Cię, chwali, a w razie potrzeby poprawia!

W ten sposób budujesz nawyk poprawnego mówienia po angielsku – chociaż wydaje Ci się może, że „tylko” oglądasz sobie ładne zdjęcia, słuchasz aksamitnego głosu native speakera i coś tam mu odpowiadasz.

Taka nauka jest jednak nie tylko niezwykle skuteczna, ale również po prostu przyjemna!

modals in the past, queen elisabeth, speakingo

Zresztą najlepiej zarejestruj się dwoma kliknięciami poniżej, by przez tydzień wypróbować – za darmo i bez żadnych zobowiązań – czy taka metoda nauki języka angielskiego online przez rozmowę Ci odpowiada!


Zapisz się na kurs języka angielskiego online Speakingo!

Chcesz rozumieć Anglików? Zacznij mówić jak oni!


Wszystko jasne? Jeśli masz jakieś pytanie, śmiało zadaj je w komentarzach!

Piłkarski mem za Imgflip

Pobierz za darmo aplikację speakingo do nauki języka angielskiego na telefon:

Zarejestruj się!

Zarejestruj się do serwisu by otrzymać pierwszy tydzień nauki za darmo!
lub
Podziel się angielskim - udostępnij tekst na swoim profilu:
Jak wygląda samodzielna nauka języka angielskiego na kursie Speakingo?
przepraszam za reklamY :)

Ale klikając w reklamy pomagasz mi tworzyć wartościowe teksty na bloga.

Российские государственные СМИ не говорят вам правду. Учи английский, чтобы понимать, что происходит на самом деле. Даже если вы не можете заплатить мне за это сейчас из-за банковской блокады...
Znajdź na blogu::
dziŚ Polecam:
Najnowsze teksty:

Pobierz aplikację do nauki języka angielskiego na telefon:

Przejdźmy do nauki

Kliknij poniżej, by ćwiczyć mówienie po angielsku na kursie online Speakingo!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

blog kursu języka angielskiego online dr grzegorz kusnierz
dr Grzegorz Kuśnierz

masz już Dosyć teorii?
Potrzebujesz praktyki?

Nauka angielskiej gramatyki – szczególnie na blogu Speakingo oczywiście! – może być nawet prosta i przyjemna, ale najważniejsza zawsze jest jednak praktyka!
Dlatego zapraszam na sam kurs języka angielskiego, na którym cała ta opisana na blogu gramatyka i słownictwo ujęte są w ciekawych zdaniach, którymi rozmawiasz ze swoim telefonem lub komputerem jak z najlepszym nauczycielem, który rozumie Cię, chwali lub poprawia – i nigdy nie traci cierpliwości!
Kliknij poniżej, żeby zupełnie za darmo i bez żadnych zobowiązań zobaczyć tę metodę nauki języka angielskiego, zrobić sobie test poziomujący i dyktando oraz dostać listę 2000 najpopularniejszych angielskich słów!