Jak i kiedy zadawać pytania pośrednie (indirect questions)?

Indirect questions czyli „pytania pośrednie” mogą sprawiać nam trochę problemu, ponieważ w języku angielskim przybierają inny szyk zdania. Poznaj 3 ich rodzaje oraz jak i kiedy zadawać tak niebezpośrednie pytania?

Co to są indirect questions (pytania pośrednie)?

Indirect questions czyli pytania pośrednie (dosłownie „nie-bezpośrednie”) to taka konstrukcja gramatyczna, w której najpierw mamy parę uprzejmych słów wprowadzających, po których dopiero potem przechodzimy do pytania właściwego. Czasami nazywamy je również embedded questions, czyli pytania „zagnieżdżone”, „wbudowane”.

Jak tworzymy indirect questions (pytania pośrednie)?

Zacznijmy od początku. Zanim stworzymy pytanie pośrednie, mamy przecież najpierw pytanie… bezpośrednie (direct question). Czyli po prostu zwykłe, ludzkie pytanie:

• Where is she?

(Gdzie ona jest?)

Teraz jeśli chcemy ładniej, mniej bezpośrednio zadać to samo pytanie, poprzedzimy je słowami takimi jak:

• Can you tell me…?

(Czy możesz mi powiedzieć…?)

• Could you tell me…?

(Czy mógłbyś mi powiedzieć…?)

• Do you know…?

(Czy wiesz….?)

• I’d love to know…?

(Bardzo chciałbym wiedzieć…?)

• I can’t remember…

(Nie pamiętam…?)

• I’m curious…

(Jestem ciekaw…?)

• Have you got any idea…?

(Czy masz jakieś pojęcie…?)

• I wonder…?

(Zastanawiam się…?)

3 rodzaje pytań pośrednich (indirect questions)

Można powiedzieć, że zasadniczo są dwa rodzaje pytań pośrednich (indirect questions), oraz trzeci „podwariant”, który łączy się z pierwszym lub drugim przypadkiem. To znaczy:

1. Pytania pośrednie (indirect questions) wymagające opisowej odpowiedzi (what, how, when…)
2. Indirect questions (angielskie pytania pośrednie) na które można odpowiedzieć „tak” lub „nie” (z if, whether).
3. Pytania pośrednie (indirect questions) z czasownikiem posiłkowym do did does, które mogą łączyć się zarówno z pytaniami wh- (pkt. 1) jak i oczekiwać odpowiedzi tak lub nie (pkt. 2). Tylko, że tworzy się je trochę inaczej.

Krótki szorcik na ten temat z kanału SPEAKINGO na YouTube:

A teraz powoli i po kolei.

1. Pytania pośrednie (indirect questions) wymagające opisowej odpowiedzi (what, how, when…)

To przypadek gdy w oryginalnym pytaniu (jak w naszym Where is she?) występują słówka (zaimki względne) z natury wymagające opisowej odpowiedzi, takie jak:

• where (gdzie?)
• when (kiedy?)
• what (co?)
• which (który?)
• why (dlaczego?)
• who (kto?)
• how (jak?)

Wówczas na początku zdania dajemy nasze miłe, niebezpośrednie zmiękczenie (np. Can you tell me…) i dopiero potem doklejamy pytanie właściwe.

Podchwytliwe jest to, że w pytaniach pośrednich (indirect questions) wracamy do szyku zdania twierdzącego – czyli z powrotem odkręcamy inwersję.

To znaczy:

• He is at home.

(On jest w domu. – Zdanie w prostym szyku twierdzącym)

• Where is he?

(Gdzie on jest? – zwykłe pytanie z inwersją: to znaczy is i he zamieniły się miejscami: he is → is he?)

• Can you tell me where he is?

(Czy możesz mi powiedzieć gdzie on jest? – Pytanie pośrednie.)

Zwróć uwagę, że chociaż jest to – jak by nie było – pytanie, to jednak he is jest jak w pierwszym zdaniu twierdzącym, a nie jak w zwykłym pytaniu z inwersją is he. I to jest największa pułapka, jaką pytania pośrednie zastawiły na uczniów języka angielskiego!

Dlatego przeanalizujmy kilka kolejnych przykładów zdań z indirect questions:

• We are leaving at 5.

(Wyjeżdżamy o piątej. – Normalne zdanie.)

• When are you leaving?

(Kiedy wyjeżdżacie? – Normalne pytanie.)

• Do you know when you are leaving?

(Czy wiesz kiedy wyjeżdżacie? – Pytanie pośrednie.)

Albo

• This is a rocket.

(To jest rakieta,)

• What is it?

(Co to jest?)

• Do you know what it is?

(Czy wiesz co to jest?)

Albo:

• We have a car.

(Mamy auto.)

• Why have we got a car?

(Dlaczego mamy auto? – „got’ jest teoretycznie opcjonalne ale w pytanie brzmi z nim lepiej. Nie zmienia sensu zdania.)

• I wonder why we have a car?

(Zastanawiam się po co my mamy auto?)

Albo:

• It was Chuck Norris!

(To był Chuck Norris!)

• Who was it?

(Kto to był?)

• Do you know who it was?

(Czy wiesz kto to był?)

2. Pytania pośrednie (indirect questions), na które można odpowiedzieć „tak” lub „nie” (to te z if lub whether).

W pytaniach pośrednich (indirect questions), na które odpowiedzieć można „tak” lub „nie”  używamy słowa „if”  lub znaczącego to samo – ale dodającego +5 punktów do inteligencji – „whether”.

Oba przetłumaczymy na polski jako „czy”, „jeśli”.

Tutaj również z powrotem odkręcamy inwersję do szyku zdania twierdzącego.

Na przykład:

• She is happy to see him again.

(Ona cieszy się, że go znowu widzi. – Zdanie twierdzące.)

• Is she happy to see him again?

(Czy ona cieszy się, że go znowu widzi? – Zwykłe pytanie z inwersją.)

• I wonder if she is happy to see him again.

(Zastanawiam się czy ona cieszy się, że go znowu widzi? – Pytanie pośrednie z „odkręconą inwersją”.)

Lub to samo odrobinę bardziej formalnie:

• I wonder whether she is happy to see him again.

(Zastanawiam się czy ona cieszy się, że go znowu widzi?)

Więcej przykładów:

• You have a car.

(Masz auto.)

• Have you got a car?

(Masz auto? – słówko „got” jest zasadniczo opcjonalne i nic nie znaczy, chociaż fajnie o użyć przynajmniej w pytaniach)

• I’d love to know if you have a car? = I’d love to know whether you have a car?

(Z rozkoszą dowiedziałabym się czy masz auto.)

Albo:

• It is safe.

(To jest bezpieczne.)

• Is it safe?

(Czy to bezpieczne?)

• Could you tell me whether it is safe? = Could you tell me if it is safe?

(Czy mógłby pan powiedzieć czy to bezpieczne?)

3. Pytania pośrednie (indirect questions) z do does did

W powyższych przykładach czasownikiem posiłkowym były „być”(to be) lub „mieć” to have.  Zobaczymy teraz jak wygląda sprawa z czasownikiem posiłkowym do-did:

• She liked it.

(Podobało jej się.)

Pamiętajmy, że pełna forma tego zdania to: She did like it. Stąd did pojawi się nam zaraz w pytaniu:

• How did she like it?

(Jak jej się to podobało?)

• I wonder how she liked it?

(Zastanawiam się czy/jak bardzo się to jej podobało?)

Zwróć uwagę, że w tym ostatnim zdaniu nie mówimy:

• I wonder how she did like it,

tylko po prostu:

• I wonder how she liked it.

Prawdę mówiąc takie „pytanie pośrednie” nie jest na dobrą sprawę żadnym pytaniem, dlatego nie trzeba nawet dawać znaku zapytania na końcu.

W czasie teraźniejszym present simple powiemy:

• The gig begins at 8.

(Koncert zaczyna się o 8.)

W tym przypadku zwykłe pytania tworzymy nie poprzez inwersję (jak w punkcie nr 1 powyżej), ale poprzez dodanie does:

• Does the gig begin at 8?

(Czy koncert zaczyna się o 8?)

• Can you tell me if the gig begins at 8?

(Czy możesz mi powiedzieć czy koncert zaczyna się o 8? – Zwróć uwagę, że w pytaniu pośrednim ma już żadnego does)

Albo:

• He likes the blond girl.

(Jemu podoba się ta blondynka.)

• Which girl does he like?

(Która dziewczyna mu się podoba? – zwykłe pytanie z does)

• I’d love to know which girl he likes?

(Chciałabym wiedzieć, która dziewczyna mu się podoba? – pytanie pośrednie bez does)

Albo:

• What time does the gig begin?

(O której godzinie zaczyna się koncert?)

• Can you tell me what time the gig begins?

(Czy możesz mi powiedzieć, o której godzinie zaczyna się koncert? – I tu też nie ma does)

Podobnie w czasie przeszłym past simple

• Did you leave early?

(Czy wyszedłeś przed czasem?)

• Can you tell me if you left early?

(Czy możesz mi powiedzieć czy wyszedłeś przed czasem? – Nie ma did)

Albo:

• Why did you leave early?

(Dlaczego wyszedłeś przed czasem?)

• Could you explain why you left early?

(Czy mógłbyś wyjaśnić dlaczego wyszedłeś przed czasem? – Też nie ma did)

Albo:

• She didn’t like him.

(On się jej nie spodobał.)

• Who did she not like?

(Kto się jej nie spodobał?)

• Can you explain who she didn’t like?

(Czy możesz wyjaśnić kto się jej nie spodobał)

Jak odpowiadać na pytania pośrednie (indirect questions)?

Tutaj mamy dwie opcje. Możemy odpowiedzieć w bezpośrednio lub pośrednio.

Na nasze pierwsze pytanie „Could you tell me where she is?”  możemy rzeczowo odpowiedzieć bezpośrednio (direct speech):

• She’s at her office.

(Ona jest w swoim biurze.)

Ale możemy też utrzymać uprzejmą tonację i pośrednio odpowiedzieć:

• I don’t know where she is.

(Nie wiem gdzie ona jest.)

• I have no idea where she is.

(Nie mam pojęcia gdzie ona jest.)

• Ask John! He might know where she is.

(Spytaj Johna! On może wiedzieć gdzie ona jest.)

Zwróć uwagę, że tu również czasownik ląduje na końcu zdania.

Kiedy używamy indirect questions (pytania pośrednie)?

1. Pytania pośrednie (indirect questions) zadajemy, gdy chcemy być uprzejmi, szczególnie wobec obcych osób:

• Would you be so kind to tell me where the nearest tube station is?

(Czy byłaby Pani uprzejma powiedzieć mi gdzie znajduje się najbliższa stacja metra?)

2. Pytania pośrednie (indirect questions) zadajemy, gdy chcemy zabrzmieć poważnie, formalnie:

• Could you tell me whether this train stops at Manchester or not?

(Czy moglibyście państwo powiedzieć czy ten pociąg zatrzymuje się w Manchesterze czy nie?)

3. Pytania pośrednie (indirect questions) zadajemy, gdy ktoś może nie znać odpowiedzi:

• I wonder if she will come back?

(Zastanawiam się czy ona wróci?)

Pytania pośrednie (indirect questions) w poszczególnych czasach

Przy okazji powtórka z 12 wspaniałych angielskich czasów gramatycznych i czasowników modalnych (przypadki z do does did omówiliśmy już powyżej). Tabelka zapożyczona ze strony Perfect English Grammar.

1. Pytania pośrednie (indirect questions) wymagające opisowej odpowiedzi (wh- questions) w poszczególnych czasach

.

2. Pytania pośrednie (indirect questions) z if/whether (odpowiedź tak/nie) w poszczególnych czasach

What time is it?

Najpopularniejszym błędem będzie tutaj umieszczanie w złym miejscu małego is. Pamiętaj, że jeśli pytamy kogoś uprzejmie (indirect question) to is pójdzie na koniec zdania:

• What time is it?

(Która godzina?)

• Could you tell me what time it is?

A nie:

• Could you tell me what time is it?

Podobnie będzie w pytaniach w mowie zależnej (reported questions):

• She asked me, what time it was.

A nie:

• She asked me what time was it

lub co gorsza

• She asked me what time is it.

Z drugiej strony przy dosłownym cytowaniu, z cudzysłowem, można poprawnie powiedzieć

• She asked me „What time is it?”

A w mowie cudzysłowu przecież nie słychać!

Albo:

• Where’s the nearest train station?

(Gdzie jest najbliższa stacja kolejowa?)

• Can you tel me where the nearest train station is?

(Czy możesz mi powiedzieć gdzie znajduje się najbliższa stacja kolejowa?)

Pytania w mowie zależnej (reported questions)

No właśnie. Podobną jak w pytaniach pośrednich (indirect questions) zmianę szyku zastosujemy, gdy zadawać będziemy pytania w mowie zależnej (reported questions).

• Direct speech: The police officer asked us „Where are you going?”

(Mowa bezpośrednia: Policjant zapytał nas „Dokąd jedziecie?”)

• Reported speech: The police officer asked us where we were going.

(Mowa zależna: Policjant zapytał nas gdzie jedziemy.)

Ale na temat pytań w mowie zależnej więcej w osobnym wpisie na ten temat, ponieważ tu dodatkowo życie komplikuje nam słynne „następstwo czasów” w mowie zależnej.

Zastanawiam się, czy chcesz może nauczyć się języka angielskiego?

Język angielski to nie tylko gramatyka. To przede wszystkim praktyka!

Od samego studiowania teorii gramatycznej być może ładnie zdasz test wyboru, ale nigdy nie nauczysz się mówić po angielsku!

Dlatego chociaż czytanie o gramatyce może i jest przyjemną rozrywką, jeśli nie chcesz znaleźć się w sytuacji, gdy chcesz coś powiedzieć ale język staje Ci kołkiem w gardle i sklejasz poprawne zdanie z czasowników i rzeczowników dopiero gdy rozmowa dawno przeszła na inny temat, musisz ćwiczyć się w mówieniu po angielsku!

Co więcej, używanie całych, poprawnych fraz jest dużo skuteczniejszym sposobem nauki języka angielskiego niż marnowanie czasu na gramatykę teoretyczną, chociaż niewielu o tym wie czy mówi.

Zacznij naukę

Dlatego kurs języka angielskiego online Speakingo polega głównie na rozmowie pełnymi zdaniami po angielsku.

W ten sposób jak dziecko osłuchujesz się z językiem angielskim, zadajesz i powtarzasz poprawne zdania i pytania. A Speakingo rozumie Cię, chwali lub cierpliwie poprawia. Aż pewnego dnia okazuje się nagle, że wszystko rozumiesz i potrafisz powiedzieć!

Kurs zawiera całą potrzebną Ci gramatykę do poziomu ponadmaturalnego. Zawiera też 2000 najpopularniejszych słów, których znajomość pozwoli Ci zrozumieć 90% wszystkich konwersacji.

A wszystko to stoi przed Tobą otworem w domu, w pracy, w podróży, na komputerze lub telefonie, kiedy i gdzie chcesz. Nie wspominając już o tym, że dostajesz miesiąc nauki w cenie jednej korepetycji!

Zresztą wypróbuj najlepiej sama czy sam przez tydzień za darmo i bez żadnych zobowiązań.

A jakie są Wasze doświadczenia z pytaniami pośrednimi indirect questions? Czy wszystko jasne?

Komentarze są do Waszej dyspozycji a ja chętnie odpowiem na wszelkie – pośrednie i bezpośrednie – pytania!

Zapisz się na kurs języka angielskiego online Speakingo!

Chcesz rozumieć o co Anglicy Cię pytają? Zacznij mówić jak oni!