Aby powiedzieć komuś, żeby coś zrobił, musimy użyć tak zwanego trybu rozkazującego (imperative mood). Jak po angielsku wygląda gramatyka tworzenia rozkazów i nakazów (imperatives)?
Rozkaz na obrazku: Przyprowadźcie mi kolejnego smerfa!
Co to jest tryb rozkazujący w języku angielskim (imperative mood)?
Zarówno w języku polskim jak i w angielskim trybu rozkazującego (imperative mood) używamy do wydawania rozkazów i nakazów (imperatives). Idź tam! Zrób to albo tamto!
Jak tworzymy tryb rozkazujący w języku angielskim (imperative mood)?
Zwykle wystarczy po prostu usunąć osobę z początku zdania. Na przykład takie proste zdanie w czasie teraźniejszym present simple:
- You go there every day. (Chodzisz tam każdego dnia. – tryb oznajmujący indicative)
zamieniamy na rozkaz (imperative):
- Go there every day! (Chodź tam codziennie!)
Wykrzyknik nie jest obowiązkowy¹, ale często – by nie pozostawić cienia wątpliwości – w rozkazach i nakazach uciekamy się do jego użycia, szczególnie w piśmie.
Prawdę mówiąc, jeśli po prostu dodamy stosowny ton i wykrzyknik do zwykłego zdania oznajmującego, będzie to zasadniczo również rozkaz:
- You go there every day! (Masz tam chodzić każdego dnia! – tryb rozkazujący imperative)
Natomiast takie pozostawienie zaimka osobowego (personal pronoun) na początku zdania jest skrajnie nieuprzejme, co prowadzi nas do kolejnego bardzo istotnego tematu.
Jak uprzejmie rozkazywać po angielsku?
Samo mówienie komuś co ma robić jest już bardzo niedżentelmeńskie.
Wchodzimy w sferę prywatną mieszkańców kraju, w którym światła na przejściu dla pieszych są przyjacielską poradą, a nie prawnym nakazem!
Warto więc pamiętać, że w języku angielskim tryb rozkazujący i nakazy (imperatives) brzmią dużo ostrzej niż dla naszych polskich (nie mówiąc o niemieckich!) uszu.
Dlatego należy używać ich bardzo ostrożnie, a najlepiej zawsze zmiękczając je słowem please (proszę):
- Please, go there every day!
- Go there every day, please!
[Zwróć uwagę, że w obu przypadkach dajemy przecinek.]
Drugą popularną możliwością jest dodanie „will you” (czy zrobisz to?)
- Go there every day, will you? (Chodź tam codziennie, dobrze?)
Pytania (questions) zamiast rozkazów (imperatives)
Możesz teraz słusznie zauważyć, że powyższe zdanie nie jest do końca rozkazem (imperative), ale po prostu uprzejmym pytaniem z question tag na końcu. I rzeczywiście: aby zabrzmieć uprzejmie w języku angielskim, często zamiast trybu rozkazującego będziemy używać raczej uprzejmych pytań lub wręcz zdań oznajmiających.
Na przykład zamiast grubiańskiego:
- Come here! (Chodź no tu!)
Powiemy:
- Could you come here for a moment, please? (Czy mogłabyś tu na chwilkę podejść proszę?)
Albo zamiast oznajmić światu swój niski iloraz inteligencji słowami:
- Make us a drink, woman! (Przygotuj nam coś do picia kobieto!)
Możemy uprzejmie stwierdzić w drugim trybie warunkowym (second conditional):
- It would be great if you made us a drink. (Byłoby wspaniale, gdybyś zrobiła nam drinka.)
Albo prostą niczym dla psa komendę:
- Stop!
Możemy dyplomatycznie zmiękczyć do:
- I have to ask you to stop. (Muszę poprosić Cię, abyś zaprzestał.)
Imperatives które nie są rozkazami ani nakazami
Z drugiej strony możemy używać imperatives właśnie po to, żeby zabrzmieć uprzejmiej!
Za pomocą rozkazów i nakazów możemy na przykład uprzejmie kogoś zaprosić na imprezę:
- Please, come to my birthday party tomorrow! (Przyjdź proszę jutro na moją imprezę urodzinową!)
Uprzejmie wyrazić zgodę, pozwolić komuś na coś:
- Take my car if you want to! (Weź moje auto jeśli chcesz!)
Przepraszać:
- Forgive me! / Excuse me! / Pardon me! (Wybacz mi! = Przepraszam.)
Albo wyrażać życzenia:
- Have a good day! (Miej miły dzień!)
Imperatives w instrukcjach obsługi
Rozkazy i nakazy (imperatives) spotkamy w instrukcjach obsługi, które mają być przede wszystkim zwięzłe i zrozumiałe, a nie muszą być już tak bardzo uprzejme.
- Press / Cut here! (Naciśnij / Odetnij tutaj!)
- Pull / Push (Ciągnij / pchaj)
- Plug into the socket. (Podłącz do gniazdka.)
Oraz w przepisach kulinarnych:
- Add 200 ml of milk. (Dodaj 200 ml mleka.)
Zakazy i przeczenia w trybie rozkazującym (negative imperative)
Jeśli natomiast nie szanujemy indywidualnej wolności człowieka i niczym miłościwie panujące nam rządy zapragniemy ludziom czegoś zabraniać i zakazywać, użyjemy negative imperatives.
W oficjalnych zakazach możemy po prostu dać słowo „no” + gerund:
- No smoking. (Zakaz palenia.)
- No parking. (Zakaz parkowania.)
W normalnej komunikacji z człowiekiem użyjemy jednak raczej czasownika posiłkowego don’t:
- Don’t do it! (Nie rób tego!)
- Don’t look at me! (Nie patrzcie na mnie!)
Jeśli chcemy zabrzmieć bardziej dobitnie, możemy użyć pełnej formy:
- Do not be late! (Nie spóźnij się!)
Możemy też użyć you, żeby zabrzmieć naprawdę groźnie:
- Don’t you dare do that again! (Ani mi się waż zrobić to jeszcze raz!)
Imperative do
Powyższy „rozkazujący” czasownik posiłkowy do możemy użyć też w „zwykłych” zdaniach w trybie rozkazującym. Nasze imperatives stają się wtedy zarówno dobitniejsze, jak i co ciekawe bardziej uprzejme:
- Do sit on my chair. („Śmiało” usiądź na moim krześle.)
- Do help yourself! („Pomóż sobie” czyli „Proszę bardzo, bierz ile chcesz”, zwykle jedzenia.)
- Do be quiet! (No bądźcie żesz już cicho!)
Let’s w trybie rozkazującym
Let’s czyli let us (dosłownie „pozwól nam”) możemy używać tak, by – jak dziwnie by to nie brzmiało – rozkazem poprosić o pozwolenie:
- Let me do it! (Pozwól mi to zrobić!)
- Let them have some fun! (Niech sobie trochę poszaleją!)
Zwykle jednak let’s używamy, żeby zainspirować ludzi do pewnej możliwości:
- Let’s dance! (Zatańczmy!)
- Let me help you! (Pozwól, że Ci pomogę!)
- Let’s better not talk about it. (Lepiej o tym nie rozmawiajmy.)
Natomiast o samym let’s więcej dowiesz się w tekście o słynnej piosence Beatlesów Let It Be.
Twój imperatyw: Nauczyć się języka angielskiego!
Jak widzisz teoria nie jest aż tak bardzo skomplikowana. Najtrudniejsze jest jak zawsze zastosowanie tych informacji w praktyce!
Dlatego na kursie języka angielskiego online Speakingo koncentrujemy się na praktycznym zastosowaniu nie tylko trybu rozkazującego, ale całej potrzebnej Ci angielskiej gramatyki i słownictwa!
Co ciekawe, uczysz się tam ich jak dziecko – przyjemnie rozmawiasz sobie pełnymi zdaniami z programem, który rozumie Cię, chwali lub poprawia.
W ten sposób budujesz w sobie nawyk poprawnego mówienia po angielsku, a nie tracenia czasu na wątpliwości gramatyczne czy lęki przed otwarciem ust!
Taka nauka jest nie tylko skuteczna, ale również przyjemna. I tak właśnie ma być!
Najlepiej jednak dwoma kliknięciami zarejestruj się poniżej i przez tydzień zupełnie za darmo i bez żadnych zobowiązań przetestuj, czy taka metoda nauki języka angielskiego Ci odpowiada!
Zapisz się na kurs języka angielskiego online Speakingo!
Chcesz rozumieć Anglików? Zacznij mówić jak oni!
Czy wiesz już czym są imperatives i co to jest tryb rozkazujący w języku angielskim? Jeśli masz jeszcze jakieś pytania, zadaj je śmiało w komentarzach – z przyjemnością odpowiem!
