Rzeczowniki policzalne i niepoliczalne w języku angielskim

Rzeczowniki policzalne i niepoliczalne w języku angielskim są jednym z tematów, który często przewija się na różnych egzaminach. Mylą się nam również w mowie potocznej. O co w tym wszystkim chodzi?

---

Zacznijmy jednak od zupełnych podstaw.

Co to w ogóle są te „rzeczowniki”?

Rzeczowniki to te słowa, które opisują – uwaga, uwaga – rzeczy. Ale nie tylko – również miejsca, ludzi, państwa. Lista zaczyna nam się wydłużać, aż dochodzimy do taki nienamacalnych, „nie-rzeczowych” rzeczowników abstrakcyjnych jak emocje, stany umysłu, doświadczenia. Z rzeczownikami będzie więc trochę problemów, o których piszę w osobnym wpisie. Tu skupimy się wyłącznie na policzalności i niepoliczalności angielskich rzeczowników, która potrafi spłatać nam czasami niezłe figle.

Rzeczowniki policzalne w języku angielskim (countable nouns)

Rzeczowniki policzalne czyli dosłownie countable nouns to takie słowa opisujące rzeczy, które jak sama nazwa wskazuje można jakoś policzyć. Będzie to większość rzeczowników. Jeden kot, dwa koty. Trzy psy, cztery rowery. I nie chodzi tu wcale o ilość – jak dużo kaczek (ducks) na zdjęciu powyżej by nie było, to nadal możemy je wcześniej czy później policzyć. Różnica jest jakościowa o czym zaraz.

Po co jednak w ogóle o tym mówimy?

Otóż w przypadku rzeczowników policzalnych:

1. Będziemy stosować przed nimi przedimki nieokreślone (indefinite articles) takie jak a/an. (a cat, an apple)
2. Rzeczowniki policzalne mają liczbę mnogą, którą tworzymy zwykle poprzez dodanie końcówki -s. (cat-cats, bicycle-bicycles)

Na przykład.

• This is a dog. Dogs are sweet.

(To jest pies. Psy są słodkie.)

Generalnie zakładam, że tak absolutne podstawy już znacie, skoro interesuje Was temat różnic między rzeczownikami policzalnymi i niepoliczalnymi. Oczywiście nawet z tymi podstawowymi sprawami będą lekkie zawirowania, ale żeby tu za bardzo nie namieszać zainteresowanych odsyłam do tekstu powyżej o problemach z liczbą mnogą rzeczownika w języku angielskim. Oraz poniższego o przedimkach:

Rzeczowniki niepoliczalne w języku angielskim (uncountable nouns)

Ale jak policzyć wodę? Albo niebo? Zupełnie tak jak w języku polskim istnieje spora grupa rzeczowników, których po prostu nie da się policzyć – stąd ich nazwa „rzeczowniki niepoliczalne” (uncountable nouns). Z punktu widzenia angielskiej gramatyki oznacza to dla nas że:

1. Przed rzeczownikami niepoliczalnymi nie dajemy przedimka nieokreślonego a/an
2. Rzeczowniki niepoliczalne występują zawsze w liczbie pojedynczej – jest tylko „jedna” woda.

Na przykład:

• This is water.

(„To jest woda” – przed water nie ma żadnego przedimka, i chociaż możemy mieć na myśli całą wodę tego świata, to nadal jest to jedna woda, a nie waters)

Problem z angielskimi rzeczownikami niepoliczalnymi

Problem w tym, że w języku angielskim niektóre z rzeczowników gramatycznie klasyfikowanych jako „niepoliczalne” praktycznie… jak najbardziej można policzyć!

Moim ulubionym przykładem są tu pieniądze (money) – chociaż jest to chyba najbardziej „policzalna” rzecz na świecie, to z gramatycznego punktu widzenia jest to rzeczownik niepoliczalny i tak należy go traktować.

• She has money. (Ona ma pieniądze.)

Nie ma ani przedimka a/an. A chociaż nie ma jednego „pieniądza” tylko ma dużo „pieniędzy”, to ie powiemy tu moneys, monies. 

[Tak naprawdę taka liczba mnoga w sumie to istnieje, ale funkcjonuje jedynie w bardzo formalnym kontekście finansowym.]

Dlatego warto zawczasu sprawdzić, czy intuicja nas nie zawodzi i czy dany rzeczownik w języku angielskim rzeczywiście jest policzalny czy niepoliczalny.

Różnice w zdaniach z rzeczownikami policzalnymi i niepoliczalnymi

Popatrz jak będzie wyglądało to w zdaniach (przedimek a występuje tylko w zdaniach z rzeczownikami policzalnymi):

• Rzeczownik policzalny: She’s looking for a job. (Ona szuka pracy.)
• Rzeczownik niepoliczalny: She’s looking for work. (Ona szuka pracy.)

albo

• Rzeczownik policzalny: It’s a nice day today! (Dziś jest piękny dzień!)
• Rzeczownik niepoliczalny: It’s nice weather today! (Dziś jest piękna pogoda!)

albo

• Rzeczownik policzalny: It was a good suggestion. (To była dobra sugestia.)
• Rzeczownik niepoliczalny: It was good advice. (To była dobra porada.)

Najpopularniejsze angielskie rzeczowniki niepoliczalne

Jako że nie zawsze sprawa, czy angielski rzeczownik jest policzalny czy nie jest taka oczywista, poniżej lista [aż się zrymowało!]:

Rzeczowniki niepoliczalne zbudowane z dużej liczby małych rzeczy:

• luggage / baggage – bagaż
• clothing – ubrania
• equipment – sprzęt
• food – jedzenie
• fruit – owoce
• furniture – meble
• garbage / junk /rubbish –  śmieci
• hardware – sprzęt komputerowy
• jewelry – biżuteria
• machinery – maszyneria
• makeup – makijaż
• money / cash / change – pieniądze / gotówka / reszta
• traffic – ruch uliczny

Płyny są zwykle niepoliczalne

• beer – piwo
• water – woda
• coffee – kawa
• tea – herbata
• milk  mleko
• oil – olej
• soup – zupa
• gasoline /petrol – benzyna
• blood – krew

Ale również ciała stałe mogą być rzeczownikami niepoliczalnymi:

• ice – lód
• bread – chleb
• butter – masło
• cheese – ser
• meat – mięso
• gold – złoto
• iron – żelazo
• silver – srebro
• glass – szkło
• paper – papier
• wood – drewno

Trudno też policzyć gazy:

• steam – para
• air – powietrze
• oxygen – tlen
• smoke – dym
• smog – smog
• pollution – zanieczyszczenie (powietrza)

Małe drobne rzeczy są też często niepoliczalne:

• rice – ryż
• chalk – kreda do pisania
• corn – kukurydza (nasionka nie cała kolba)
• dirt – brud
• dust – kurz
• flour –mąka
• grass – trawa
• hair – włosy
• pepper – pieprz
• salt – sól
• sand – piasek
• sugar – cukier
• wheat – pszenica

Zwykle również tak zwane „rzeczowniki abstrakcyjne” (abstract nouns) są niepoliczalne:

Rzeczowniki abstrakcyjne (abstract nouns) to takie, których nie można fizycznie dotknąć. Są to raczej stany umysłu i doświadczenia niż rzeczy – i są one zwykle niepoliczalne. Na przykład:

• beauty – piękno
• behaviour – zachowanie
• courage – odwaga
• damage –  zniszczenie
• education – edukacja
• fun – radocha, zabawa
• happiness – szczęście
• health – zdrowie
• help – pomoc
• honesty –  uczciwość, szczerość
• importance – ważność, waga
• intelligence –  inteligencja
• justice – sprawiedliwość
• knowledge – wiedza
• laughter – śmiech
• luck –  szczęście, fart
• music – muzyka
• patience – cierpliwość

• peace – pokój, spokój
• pride – duma
• progress – postęp
• recreation – rekreacja
• sleep – sen [Patrz również: Sen o nauce angielskiego przez sen]
• truth – prawda
• violence – przemoc
• wealth –  bogactwo
• advice – porada
• information – informacja
• news – wiadomość
• evidence / proof – dowód
• time – czas
• space – przestrzeń
• work – praca
• grammar – gramatyka
• vocabulary – słownictwo

Języki są niepoliczalne

• Polish – polski
• Russian – rosyjski
• Chinese – chiński
• English – angielski
• Hungarian –  węgierski
• Spanish – hiszpański

Niepoliczalne są dziedziny wiedzy:

• chemistry – chemia
• engineering – inżynieria
• history – historia
• literature – literatura
• mathematics – matematyka
• psychology – psychologia
• phonetics – fonetyka
• economics – ekonomia
• mechanics – mechanika

Sporty i hobby są często niepoliczalne:

• football / soccer – piłka nożna
• athletics – lekkoatletyka
• gymnastics – gimnastyka
• tennis –  tenis
• chess – szachy
• bridge – brydż
• poker – poker
• darts – rzutki
• billiards – bilard

Aktywności są rzeczownikami niepoliczalnymi:

Chociaż słowa w tej kategorii kończą się na –ing (słynne gerund) nie są wcale czasownikami, ale rzeczownikami i to niepoliczalnymi.

• driving – prowadzenie samochodu
• studying – uczenie się, studiowanie
• swimming – pływanie
• traveling – podróżowanie
• walking – spacerowanie

Nie policzysz też zjawisk naturalnych:

• fog – mgła
• hail – grad
• heat – gorąco
• humidity – wilgotność
• lightning – błyskawica
• rain – deszcz
• snow – śnieg
• thunder – grom
• wind – wiatr
• darkness – ciemność
• light – światło
• sunshine – światło słoneczne (pot. słońce)
• electricity –  elektryczność
• fire – ogień
• gravity – grawitacja
• weather – pogoda

Listę przykładów zapożyczyłem ze strony In2English.

Rzeczowniki policzalne i niepoliczalne: the

Przedimek określony (definite article) the może występować zarówno z rzeczownikami policzalnymi jak i niepoliczalnymi.

The z rzeczownikami policzalnymi

Klasycznie: używamy the, jeśli mamy na myśli jakiś konkretny przedmiot:

• The girl next door is pretty. (Ta dziewczyna drzwi obok/sąsiadka jest ładna.)
• The girls in my class are nice. (Dziewczyny w mojej klasie są fajne.)

W obu tych przypadkach, w liczbie pojedynczej i mnogiej, mamy na myśli jakieś konkretne osoby.

[Mówiąc ogólnie, że dziewczyny jako takie są fajne, powiedzielibyśmy bez przedimka określonego Girls are nice.]

The z rzeczownikami niepoliczalnymi

Jeśli mówimy ogólnie, jak o tych dziewczynach, też powiemy bez the:

• Gold is expensive. (Złoto jest drogie.)

Jeśli mam na myśli jednak mój dobytek rodowy powiem już z the:

• I sold the gold.

Sprzedałem (to konkretne) złoto.

Rzeczowniki policzalne i niepoliczalne: some & any

Podobnie jak the, również some (trochę) oraz any (jakiś/żadne) występują zarówno z rzeczownikami policzalnymi jak i niepoliczalnymi:

• Policzalny: We sang some songs. (Zaśpiewaliśmy trochę piosenek.)
• Niepoliczalny: We listened to some music. (Słuchaliśmy jakiejś muzyki.)

oraz

• Policzalny: Did you buy any bananas? (Czy kupiłeś jakieś banany?)
• Niepoliczalny: Did you buy any banana juice. (Czy kupiłeś jakiś sok bananowy?)

Niestety nie ze wszystkimi słowami jest tak dobrze jak z the, some oraz any. Najwięcej problemów przysparzają nam cztery inne słowa, które specjalizują się wyłącznie w jednym rodzaju rzeczownika…

Rzeczowniki policzalne i niepoliczalne: many & much

„Many z policzalnymi, much z niepoliczalnymi”

Maria Skłodowska-Curie

Na przykład:

• Policzalny: I took many photographs in India. (W Indiach zrobiłem mnóstwo zdjęć.)
• Niepoliczalny: I didn’t do much travelling in my life. (Nie podróżowałem za wiele w życiu.)

Więcej na ten temat w osobnym wpisie:

Rzeczowniki policzalne i niepoliczalne: few & little

„Używaj a few jedynie z policzalnymi rzeczownikami, natomiast little wyłącznie z niepoliczalnymi.”

Albert Einstein

Na przykład:

• Policzalny: I have a few tasks to do. (Mam kilka zadań do wykonania.)
• Niepoliczalny: I have little work to do. (Mam trochę pracy do zrobienia.)

Rzeczowniki które są zarówno policzalne jak i niepoliczalne

Jakby tego wszystkiego było mało, niektóre rzeczowniki mogą być policzalne lub niepoliczalne w zależności od kontekstu czy tego, co chcemy powiedzieć.

Przyjrzyjmy się tym dwóm zdaniom:

1. Próbujesz się skupić, może uczysz się nawet do matury. A tu cała rodzina odprawia dzikie harce. Mówisz im więc zdecydowanie:

• There’s too much noise in this room! (W tym pokoju jest za dużo hałasu!)

Noise jako rzeczownik abstrakcyjny jest tu niepoliczalny (dlatego jest much a nie many)

2. Policjant przesłuchuje świadka zbrodni. Pytając o okoliczności zadaje rutynowe pytanie:

• Did you hear a noise? (Czy usłyszałeś jakiś hałas)

W tym przypadku rzeczownik abstrakcyjny noise będzie policzalny. Mamy tu na myśli jakiś konkretny hałas czy dźwięk, nie denerwujący, nieokreślony szum w tle.

Porównaj różnice między policzalną i niepoliczalną wersją tych samych rzeczowników:

• Niepoliczalny: I love it when women have long hair. (Uwielbiam to gdy kobiety mają długie włosy. Nie hairs!)
• Policzalny: There’s a hair in my soup! (W mojej zupie jest włos!)

Albo:

• Niepoliczalny: What’s your job experience? (Jakie masz doświadczenie zawodowe. Nie experiences!)
• Policzalny: Travelling is a source of many interesting experiences! (Podróżowanie jest źródłem wielu ciekawych doświadczeń!)

Albo:

• Niepoliczalny: I haven’t got time for it! (Nie mam na to czasu!)
• Policzalny: Have a good time! (Baw się dobrze!)

Jak z rzeczownika niepoliczalnego zrobić rzeczownik policzalny

Przyjrzyjmy się tym dwóm zdaniom:

• Beer makes you fat. (Piwo sprawia, że robisz się gruby.)
• Can I have a beer. (Poproszę piwo.)

W pierwszym wypadku beer zachowuje się jak rzeczownik niepoliczalny (bez przedimka) a w drugim jak policzalny (a beer). Oba te zdania są poprawne! O co tutaj chodzi?

W pierwszy przypadku mamy na myśli ogólnie złocisty płyn pełen pustych kalorii, w drugim natomiast mamy na myśli butelkę czy kufel piwa. A już butelki i kufle są jak najbardziej policzalne!

(Pełne zdanie powinno brzmieć więc: Can I have a bottle of beer  albo Can I have a pint of beer – natomiast Anglicy uwielbiają skracać!)

Dlatego w przypadku wielu niepoliczalnych rzeczowników użyjemy jednostek, w jakich one funkcjonują, jeśli będziemy chcieli mieć ich określoną ilość:

• a grain of rice – ziarenko ryżu
• a ray of light – promień słońca
• a cube of ice – kostka lodu
• a loaf of bread – bochenek chleba
• a particle of dust – pyłek kurzu

Natomiast słowami-wytrychami dla rzeczowników niepoliczalnych będą tu: a piece of  oraz a bit of:

Ponieważ nie można powiedzieć o niepoliczalnych a bread czy a furniture, powiemy zamiast tego:

• a piece of bread – kawałek chleba
• a piece of luggage – jeden tobół bagażu
• a piece of advice – porada
• a bit of fun – trochę zabawy
• a bit of light – trochę światła
• a bit of history – trochę historii

Ćwiczenia z rzeczownikami policzalnymi i niepoliczalnymi

Wszystko to wygląda na sporo teorii do opanowania, której trudno nam będzie uzyć nam w praktyce. To prawda. Być może na wypracowaniu z angielskiego możemy chwilę się zastanowić z jakim rzeczownikiem mamy do czynienia, natomiast w żywej konwersacji nie mamy na to szans. Musimy mówić z automatu a nie z teoretycznej regułki!

Dlatego polecam kurs języka angielskiego online Speakingo!

Rzeczowników policzalnych i niepoliczalnych uczysz się tam w żywych, praktycznych zdaniach. Jak dziecko podświadomie przyswajasz sobie wszystkie struktury gramatyczne i słówka, aż pewnego dnia okazuje się, że chociaż nawet może – jak w swoim języku ojczystym – nie do końca wiesz dlaczego tak jest poprawnie, ale po prostu poprawnie mówisz!

Zresztą najlepiej wypróbuj sama czy sam, czy taka metoda skutecznej nauki języka angielskiego, bez dojazdów i w dobrej cenie Ci odpowiada! Pierwszy tydzień na wypróbowanie jest za darmo i bez żadnych zobowiązań!

---

Zapisz się na kurs języka angielskiego online Speakingo!

Zacznij naukę

Angielski nie nauczy się sam!

---

Czy wszystko jest już jasne z naszymi rzeczownikami policzalnymi i niepoliczalnymi? Jeśli nie, pytajcie śmiało w komentarzach!