Określniki czasu – czy istnieje droga na skróty do angielskiej gramatyki?
W tym wpisie poznasz najpierw kilkanaście podstawowych określeń czasu dla początkujących, oraz wiele innych określników czasu poszczególnych czasów gramatycznych już dla uczniów bardziej zaawansowanych.
Określenia czasu dla początkujących
Na początek warto przypomnieć sobie – lub poznać – podstawowe zwroty określające czas – porę dnia, dzień tygodnia i tak dalej. Nazywam je „określeniami czasu”, żeby odróżnić je od „określników czasu” związanych z poszczególnymi czasami gramatycznymi, o których poniżej.
Skoro chcemy określić w jakim czasie coś miało miejsce, użyjemy takich popularnych słów z poziomu podstawowego jak:
- today – dzisiaj
- now – teraz
- later – później
- tonight – dziś w nocy, chociaż zwykle chodzi o wieczór
- this morning – tego poranka
- next week – w następnym tygodniu
- soon – wkrótce
- in three months – za trzy miesiące
- yesterday – wczoraj
- the day before yesterday – przedwczoraj
- tomorrow – jutro
- the day after tomorrow – pojutrze
- last week – w ubiegłym tygodniu
- an hour ago – godzinę temu
- twice a day – dwa razy dziennie
- six times a year – sześć razy w roku
Patrz również: Dlaczego według Szekspira nauka języka angielskiego dla początkujących powinna być prosta i przyjemna [czyli nie bądź Januszem!]
Określniki 12 wspaniałych czasów angielskich dla bardziej zaawansowanych
Na początek wiadomość zła: poniższa lista określników jest jedynie orientacyjna. Nie można powiedzieć, że dany określnik czasu występuje tylko i wyłącznie w tym czy w tym czasie gramatycznym. Poniższa lista opisuje jedynie… zwiększone prawdopodobieństwo, że akurat w tym czasie dane słowo – tak zwany określnik czasu – wystąpi.
Ale powtórka z czasów na pewno zawsze się każdemu przyda!
1. Określniki Czasu Present Simple
Czas present simple używamy do czynności regularnych, nawykowych. Nie dziwi więc, że w tym czasie często wystąpią nam takie określniki czasu jak:
- Every day – każdego dnia
- every month – każdego miesiąca
- every week – każdego tygodnia i tak dalej
- always – zawsze
- sometimes – czasami
- never – nigdy
- frequently – często
Na przykład:
- I learn English every day.
Codziennie uczę się angielskiego.
- He is always late.
On jest zawsze spóźniony.
- She frequently visits the UK.
Ona często odwiedza Zjednoczone Królestwo.
2. Określniki Czasu Present Continuous
Czasu teraźniejszego ciągłego present continuous używamy do opisania rzeczy, które wydarzają się w tym właśnie momencie. Dlatego popularnymi określnikami czasu będą tutaj:
- now – teraz
- right now – właśnie teraz
- at the moment – w tym momencie
Na przykład w takich zdaniach jak:
- And now he’s dancing on the table…
A teraz on tańczy na stole…
- She’s speaking on the phone at the moment.
Ona rozmawia przez telefon w tym momencie.
3. Określniki Czasu Present Perfect
„Przeszło-teraźniejszy” czas present perfect opisuje sytuacje, które zaczęły się w nieokreślonej przeszłości i mają ewidentny wpływ na teraźniejszość. Często użyjemy wtedy takich określników czasu jak:
- słynne for & since – czyli „przez” i „od” (więcej o nich w tekście Zmora since i for’a)
- yet – jeszcze, jak dotąd
- never – nigdy (jak widzicie te popularne określniki lubią więcej niż jeden czas…)
- always – zawsze
- so far – jak do tej pory
- x times – ileś tam razy
- lately, recently – ostatnio
- already – już (coś było)
Na przykład:
- I have been learning English since 2011.
Uczę się języka angielskiego od 2011 roku.
- I haven’t learned much yet.
Jeszcze wiele się nie nauczyłem.
- But I have enjoyed it so far.
Ale jak do tej pory to (nauka) mi się podoba.
4. Określniki Czasu Present Perfect Continuous
Czas present perfect continuous podobnie jak present perfect łączy przeszłość z teraźniejszością, z tą różnicą że jak każdy czas ciągły (continuous/progressive) kładzie nacisk na samą aktywność a nie jej efekt. Określniki czasu będą więc z grubsza te same jak w poprzednim punkcie.
- I have been waiting for two hours.
Czekam od dwóch godzin.
- Recently, I have been having second thoughts.
Ostatnio zaczęłam się wahać. (dosłownie mieć drugie myśli)
5. Określniki Czasu Past Simple
Czas przeszły past simple mówi nam o zamkniętych sytuacjach z określonego momentu w przeszłości. Użyjemy tu często takich określników czasu jak:
- yesterday – wczoraj
- X weeks, months, days ago – ileś tam tygodni, miesięcy, dni temu
- last month, week, year – ubiegłego („ostatniego”) miesiąca, tygodnia, roku
- In 1994, March etc. – w 1994 roku, w marcu itd.
Na przykład:
- I broke my leg yesterday…
Złamałem nogę wczoraj.
- In 2011 she traveled to Nepal.
W 2011 roku ona pojechała do Nepalu.
Rzekomo popełnia błąd gramatyczny w memie. Okazuje się, że to język angielski był przez cały czas w błędzie. Patrz również: Dlaczego nawigacja GPS mówi do Chucka Norrisa w czasie past simple?
6. Określniki Czasu Past Continuous
Z kolei czas przeszły ciągły past continuous mówi nam o naszej aktywności w przeszłości. Zwykle łącząc w jednym zdaniu czasy past simple i past continuous użyjemy wtedy takich określników jak:
- while – podczas kiedy
- when – gdy
W takich zdaniach jak na przykład:
- I was drinking my rum when I heard the noise.
Byłem pijący mój rum, gdy usłyszałem hałas.
- I was having dinner while she was sleeping.
Jadłem kolację gdy ona spała.
7. Określniki Czasu Past Perfect
Past perfect to czas „zaprzeszły”, to znaczy mówi nam o sytuacjach które wydarzyły się wcześniej niż pozostała, główna część historii w zwykłym czasie past simple. Dlatego przydadzą się nam tu dla chronologicznej przejrzystości (chociaż wynika ona z samej konstrukcji gramatycznej zdania) takie określniki czasu jak:
- before – przed
- after – po
- (but) later – (ale) później
Na przykład:
- I had had no money before I became a millionaire.
Byłem nie miałem żadnych pieniędzy zanim nie zostałem milionerem.
- He went on a diet after he had divorced.
On poszedł na dietę po tym jak był-się-rozwiódł.
8. Określniki Czasu Past Perfect Continuous
W czasie past perfect continuous również mówimy o zaprzeszłości, w kontekście historii w „zwykłych” czasach przeszłych, ale jak to w continuousach kładziemy nacisk na „dzianie się”. Użyjemy znanych nam już określników czasu takich jak:
- for & since – przez & od
- before & after – przed & po
- then – następnie
Na przykład w zdaniach:
- She had been dancing all night before she went to wok.
Ona była-była tańcząca całą noc zanim poszła do pracy.
- He had been living in that house for 30 years but then he moved to the city.
On był-był mieszkający w tamtym domu przez 30 lat ale potem przeprowadził się do miasta.
9. Określniki Czasu Future Simple
Czas przyszły future simple używamy do opowiadania o naszych spontanicznych decyzjach i planach na przyszłość. Mamy tu do wyboru wiele określników czasu takich jak na przykład:
- tomorrow – jutro
- in January – w styczniu
- in two weeks time – za dwa tygodnie
- on Tuesday, Wednesday etc. – we wtorek, środę itd.
- next month, week, year, Friday etc. – w następnym miesiącu, tygodniu, roku, piątek itd.
- X days, months, weeks, years from now – ileś tam dni, miesięcy, lat od teraz
- this month, week, year – w tym miesiącu, tygodniu, roku
- someday, one day – pewnego (jednego) dnia
Na przykład:
- I’ll do it tomorrow!
Jutro to zrobię!
- She will come next month.
Ona przyjedzie w następnym miesiącu.
10. Określniki Czasu Future Continuous
Przy użyciu czasu future continuous będziemy mówić o tym, co będziemy akurat robić w danym momencie przyszłości.
- At this time tomorrow – w tym czasie jutro
- on Friday, Wednesday – w piątek, w środę
Na przykład:
- At this time tomorrow I will be lying on the beach and complaining like an Englishman on holidays.
O tej porze jutro będę leżał na plaży i narzekał jak Anglik na wakacjach.
- On Friday, she will be talking to John.
W piątek ona będzie rozmawiała z Johnem.
Czy uświadomiłeś sobie kiedyś (to zdanie jest w czasie present perfect, a następne dwa w future simple) że kobiece ‘Za 5 minut będę gotowa’ i męskie ‘Będę za 5 minut w domu’ znaczą dokładnie to samo?
11. Określniki Czasu Future Perfect
Czas future perfect natomiast mówi nam co w określonym momencie przyszłości będziemy mieli już zrobione, osiągnięte, odfajkowane. Dlatego przydadzą się nam takie określniki czasu jak:
- till/until, by – aż do
W takich zdaniach jak na przykład:
- I will have finished my task till Friday.
Do piątku będę miał skończone moje zadanie.
- She will have met somebody by then!
Ona zdąży już kogoś do tej pory poznać!
Patrz również: Czas present perfect, present perfect continuous, past perfect, future perfect… i inne perfekcje.
12. Określniki Czasu Future Perfect Continuous
To jest najmniej używany, niemalże teoretyczny czas. Opisujemy nim co będziemy robić w do określonego momentu przyszłości. Określniki czasu będą dokładnie te same co w przypadku prostego future perfect:
- By midnight she will have been dancing for 12 hours!
Do północy będzie miała przetańczone 12 godzin.
13* BONUS: Zmiana określników czasów w reported speech (mowie zależnej)
Specyfiką mowy zależnej (reported speech) jest to, że zmieniają nam się tam nie tylko czasy (tak zwane następstwo czasów) ale również określniki czasu.
Jak najbardziej ma to sens.
Jeśli w poniedziałek mówię, że zrobię to jutro, to mam na myśli wtorek. Ale przecież ktoś może mówić we wtorek, że ja to powiedziałem, a jutrem dla wtorku jest już środa!
Dlatego warto pamiętać o tym przy tworzeniu zdań w mowie zależnej:
- today → that day
- yesterday → the day before
- last week → the week before
- tomorrow → the next day/the following day
- next week/month → the following week/month
- now → then (nie than)
- 3 years ago → 3 years before
i tak dalej.
Jak będzie to wyglądało w zdaniach?
- I will do it today → She said she would do it that day.
Zrobię to dziś. → Ona powiedziała, że zrobi to tamtego dnia. (Nie „dziś” bo tamten „dziś” już przeminął z wiatrem!)
- They met three years ago. → She admitted they had met three years before.
Poznali się trzy lata temu. → Ona przyznała, że poznali się trzy lata wcześniej. (To zdanie mogło paść na przykład na procesie sądowym w kilka lat po tym, jak to zdanie rzeczywiście zostało wypowiedziane.)
Droga na skróty do gramatyki języka angielskiego?
Niestety nie ma drogi na skróty do języka angielskiego. Nie są nią „określniki czasu”. Nie da się nauczyć języka angielskiego przez sen ani jakąś cudowną metodą w tydzień. Natomiast można go mniej lub bardziej przyjemnie i skutecznie, regularnie się uczyć.
Osobiście polecam oczywiście mój kurs języka angielskiego online Speakingo.
Jego wyjątkową cechą jest to, że od samego początku do końca (od zera do bohatera!) uczy poprzez rozmowę, a nie marnuje czasu na suchą – i nie oszukujmy się, w dużej mierze bezużyteczną teorię gramatyki.
Na kursie Speakingo jak dziecko słuchasz i rozmawiasz, a cała potrzebna gramatyka i słownictwo „same” wchodzą Ci do głowy. Nauka całych fraz i zdań to sprawdzona naukowo metoda nauki języka angielskiego, o której nikt nie mówi!
Ale najlepiej wypróbuj to sama czy sam! Zarejestruj się, wypróbuj za darmo i zobaczysz czy taka metoda nauki języka angielskiego Ci pasuje czy nie.
Tylko pamiętaj – angielski nie nauczy się sam!
Zapisz się na kurs języka angielskiego online Speakingo!
Czy wszystko jest jasne z tymi określnikami? Może o którymś zapomniałem? Napiszcie w komentarzach!
Jak nauczyć się mówić po angielsku samemu w domu?
Jak wygląda nauka na kursie języka angielskiego online Speakingo?
