Kiedy DO, a kiedy MAKE? A może TAKE?

Słowo „zrobić” w języku angielskim można wyrazić na trzy sposoby, przez co łatwo o błąd. Dowiedz się kiedy używamy „do”, kiedy „make”, a kiedy „take” w angielskich zdaniach i kolokacjach.

Na obrazku do, make & take w jednym zdaniu: Daj sobie czas na to, żeby sprawić by innym dobrze się wiodło!

Skąd wiedzieć kiedy do, make, a kiedy take?

Bardzo fajnie by było, jeśli wszystko dałoby się logicznie wytłumaczyć. Język angielski niestety taki nie jest!

Podobnie jak jest to w przypadku angielskich przyimków (prepositions), z do, make & take nie ma szczególnej logiki.

To znaczy można z grubsza powiedzieć, że:

1. do stosujemy, kiedy mówimy jakiejś aktywności;
2. make używamy wtedy, gdy coś tworzymy fizycznie, powstaje namacalny produkt;
3. take łączy się z określonymi rzeczownikami.

Tak naprawdę jednak, moim zdaniem jedynym sensownym sposobem nauczenia się tego kiedy stosować do, kiedy make, a kiedy take, jest nauczenie się całych kolokacji, fraz, a najlepiej całych zdań, w których występują.

Dlatego najpierw podam kilka najpopularniejszych sytuacji i spróbuję jakoś to logicznie opisać, a potem podam więcej przykładów i zobaczycie, że cała ta gramatyka opisowa ma niewielki sens i jak wspomniałem najlepiej po prostu uczyć się całych zadań...

1. Kiedy do?

Do jest najbardziej ogólnym z tych trzech słów. Zapytamy na przykład:

• What are you doing?

(Co porabiasz? Co Ty wyprawiasz?)

Niekoniecznie chodzi tu nam o produkt tejże aktywności, ale raczej kładziemy nacisk na samo „dzianie się”.

Dlatego też do użyjemy, kiedy dostaniemy jakieś zadanie:

• Sorry, I have some work to do.

(Przepraszam, ale mam trochę pracy do zrobienia.)

• Please, do your homework.

(Proszę, zrób swoje zadanie domowe.)

• I’ll do the dishes!

(Ja pozmywam naczynia!)

Do używamy również, jeśli pytamy rozmówcę o wykonywany zawód:

• What do you do?

(Czym się zajmujesz zawodowo?)

[Jeśli chcemy zapytać o to co ktoś robi w tej chwili nie użyjemy czasu present simple, tylko present continuous jak w pierwszym przykładzie powyżej.]

Z do uprawiamy również sporty:

• I think all girls should do martial arts.

(Myślę, że wszystkie dziewczęta powinny uprawiać sztuki walki.)

• What time are we doing yoga tomorrow?

(O której mamy jutro jogę?)

Do występuje również w takich popularnych kolokacjach jak:

• do business – robić biznesy
• do a course – robić, uczyć się na kursie
• do your hair – uczesać, ułożyć włosy
• do your nails/make-up – pomalować paznokcie, zrobić makijaż
• do paperwork – wykonać papierkową robotę

Do występuje również z przysłówkami (adverbs):

• Did you do well?

(Czy dobrze Ci poszło?)

• No, I actually did quite badly…

(Nie, tak naprawdę poszło mi całkiem kiepsko.)

Jak widzisz przeszłą formą od do  jest did.

Kolokacje z do, make & take występują w różnych czasach, po prostu czasownik nieregularny do trzeba odmienić w odpowiedniej formie (do-did-done):

• Have you done it?

(Czy już to zrobiłeś)

2. Kiedy make?

Make używamy zwykle wtedy, jeśli wykonujemy własnymi rękoma jakiś fizyczny produkt:

• She’s making a dinner.

(Ona przygotowuje kolację.)

Rezultat naszego działania może równie dobrze być niematerialny, aczkolwiek wyczuwalny:

• Could you please stop making so much noise!

(Czy moglibyście proszę przestać tak hałasować!)

Z make będziemy żartować:

• We were making jokes all night long.

(Przez całą noc sobie żartowaliśmy.)

Oraz dokonywać wyborów:

• You have to make your choice, make some decisions. Have you made up your mind?

(Musisz dokonać wyboru, podjąć jakieś decyzje. Czy już się zdecydowałeś?)

Tak będziemy się też zaprzyjaźniać:

• I made them a drink, and we made friends.

(Zrobiłem im drinka i się zaprzyjaźniliśmy.)

Wywierać wrażenie:

• She makes an impression of a highly successful woman. She made a lot of money recently.

(Robi wrażenie kobiety wielkich sukcesów. Ostatnio zarobiła sporo pieniędzy.)

Nie chcesz zrobić też błędu z make:

• Please, don’t make any more silly mistakes!

(Proszę nie rób więcej głupich błędów!)

3. Kiedy take?

Przede wszystkim – i zapamiętajmy to sobie raz a dobrze – po angielsku zdjęcia się „bierze” a nie „robi”:

• Could you please take a picture of us?

(Czy mógłby Pan zrobić nam zdjęcie proszę?)

• Let’s take a selfie!

(Zróbmy sobie selfie!)

Take występuje również ze środkami lokomocji (means of transport):

• I’d rather take a train than fly there.

(Chętniej pojechałbym pociągiem niż tam poleciał.)

• He takes the bus to work.

(On jeździ autobusem do pracy.)

Oprócz tego drzemkę się „bierze”:

• I love taking a short nap after work.

(Uwielbiam ucinać sobie krótką drzemkę po pracy.)

Bierze się studia i egzamin:

• Tomorrow he takes an exam on the course he has taken.

(Jutro on pisze egzamin na kursie, na który się zdecydował.)

• I hope he took some good notes.

(Mam nadzieję, że sporządził sobie dobre notatki.)

„Bierze się” też wyprawę:

• Let’s take a trip to the seaside!

(Wybierzmy się nad morze!)

Dalsze przykłady z do, make & take

Jeśli przyjrzysz się jednak dalszym przykładom zobaczysz, że powyższe zasady są, łagodnie mówiąc… elastyczne.

Po prostu trzeba zapamiętać co łączy się z czym i już…

Za English Study podaje najpopularniejsze kolokacje z do, make & take w języku angielskim:

Przykłady z do

• do nothing – „robić nic” czyli „nic nie robić” (w angielskim unikamy podwójnych zaprzeczeń)
• do the cooking – gotować
• do the housework – wykonywać obowiązki domowe
• do the shopping – robić zakupy (Patrz również: BBC Comedy: Gdyby zakupy w piekarni wyglądały jak ezakupy…)
• do your best – robić najlepsze co w naszej mocy
• do damage – dokonywać szkód
• do laundry – robić pranie
• do harm – szkodzić
• do anything, do everything – robić cokolwiek, wszystko
• do a good job – wykonywać dobrą robotę

• do well – dobrze się powodzić
• do the ironing – prasować
• do the cleaning – sprzątać
• do exercises – robić ćwiczenia [Patrz również: Angielski na siłowni z Arnoldem Schwarzeneggerem.]
• do a job – wykonywać pracę
• do an interview – udzielać wywiadu [Patrz również: Wywiad ze mną dla The Times Polska „Angielski nie nauczy się sam”]
• do research – prowadzić badania (szukać informacji)
• do an operation – przeprowadzać operację
• do work – pracować
• do the math – liczyć (Patrz również: Matematyka po angielsku: ułamki, procenty, kształty…)
• do somebody a favour – robić komuś przysługę
• do a deal – dobić targu
• do a drawing – narysować rysunek

Przykłady z make

• make an appointment – umówić się na spotkanie/wizytę
• make a fortune – dorobić się fortuny
• make charge – pobrać opłatę
• make money – robić kasę
• make efforts – dokładać wysiłków
• make fun of somebody – stroić sobie z kogoś żarty
• make breakfast, lunch, dinner – robić śniadanie, lunch, kolację
• make love – uprawiać seks (Patrz również: Jak seks może pomóc Ci w nauce języka angielskiego?)
• make a mess – bałaganić
• make an exception – robić wyjątek
• make a sound – wydawać dźwięk
• make an excuse – robić wymówkę
• make a phone call – wykonać telefon (Patrz również: Rozmowa przez telefon po angielsku.)
• make plans – planować
• make progress – czynić postępy

• make a profit – przynosić dochody
• make the bed – ścielić łóżko
• make a suggestion – sugerować
• make a wish – wyrażać życzenie (Patrz również: Jak zażyczyć sobie coś u dżina z butelki po angielsku?)
• make an attempt – podejmować próbę
• make a point – wyrazić swoją opinię, wysuwać propozycję
• make an offer – złożyć propozycję
• make a request – zażądać
• make changes – dokonać zmian
• make furniture – robić meble
• make payment – wykonać płatność
• make room – robić miejsce
• make something clear – wyrażać coś jasno
• make trouble – robić problemy
• make a cake – robić ciasto (Patrz również: Przepis na tradycyjny angielski gingerbread.)

Make somebody do something

Nawiasem mówiąc spotkać też możecie się z taką ciekawą konstrukcją, w której sprawiamy, że ktoś coś robi.

Na przykład:

• A good teacher makes students learn hard.

(Dobry nauczyciel sprawia, że uczniowie „ciężko” – dużo – się uczą.)

• She made me cry.

(Rozpłakałem się przez nią.)

• I can’t make it work.

(Nie potrafię sprawić, żeby to zadziałało / naprawić tego.)

Ale to trochę inna historia.

Dalsze przykłady z take

• take part in something – brać w czymś udział
• take your time – „brać czas”, czyli nie śpieszyć się
• take a long time – długo trwać
• take a look – spojrzeć, rzucić okiem (Patrz również: Look, look at, look like)
• take a bath – brać kąpiel
• take a shower – brać prysznic
• take a break –  robić sobie przerwę
• take a chance, take a risk –  ryzykować
• take a seat, take a place  – zajmować miejsce
• take class – uczęszczać na zajęcia
• take a rest – robić sobie odpoczynek
• take a taxi – brać taksówkę

• take an exam – podchodzić do egzaminu (Patrz również: Jak zdałam maturę ustną z języka angielskiego?)
• take a bite – ugryźć
• take advice –  przyjąć radę
• take a hike – iść na spacer po górach
• take a survey – wziąć udział w ankiecie
• take medicine – przyjmować leki (Patrz również: Angielski pacjent i nauka słownictwa medycznego)
• take effect – wchodzić w życie, zaczynać działać
• take cover – kryć się, zasłaniać
• take it seriously – brać to na poważnie
• take a vacation – zrobić sobie wakacje
• take it apart – rozłożyć to na części

Ćwiczenia z do, make & take

Jak widzisz wszystko sprowadza się tu do powtarzania i używania tych kolokacji w zdaniach. Widzisz też, że sama nauka słówek nie jest najlepszym pomysłem na naukę języka angielskiego, ponieważ wtedy nigdy nie będziesz wiedzieć czy z danym łowem łączy się take, make czy do…

Dlatego na kursie języka angielskiego online Speakingo uczysz się mówić całymi zdaniami, w które niepostrzeżenie wpleciona jest cała potrzebna Ci gramatyka i słownictwo (2000 najpopularniejszych angielskich słów).

Taka nauka języka angielskiego jest nie tylko bardzo skuteczna, ale również przyjemna, szczególnie dla początkujących uczniów!

Zresztą najlepiej zarejestruj się dwoma kliknięciami poniżej by – bez żadnych opłat ani zobowiązań – wypróbować czy taka metoda nauki Ci odpowiada!

Zapisz się na kurs języka angielskiego online Speakingo!

Zacznij naukę

Chcesz rozumieć Anglików? Zacznij mówić jak oni!

Czy wiesz już kiedy stosować make, a kiedy do i take? Jeśli coś jest jeszcze mało jasne, zadaj pytanie w komentarzach – z przyjemnością odpiszę!