Angielskie czasowniki nieregularne znaleźć można wśród 10 najpopularniejszych angielskich czasowników. W codziennym użyciu jest kilkadziesiąt. Które to słowa? Skąd się wzięły? I co angielskie czasowniki nieregularne mają wspólnego z wikingami?!
Co to są angielskie czasowniki nieregularne?
Angielskie czasowniki nieregularne to te słowa opisujące czynności (czyli czasowniki), które w czasie przeszłym nie przyjmują regularnej formy z -ed na końcu.
Czasowniki regularne mają końcówkę -ed
Większość angielskich czasowników jest regularna. Tworzenie ich przeszłej formy jest banalnie proste – po prostu dodajemy -ed:
- walk-walked (chodzić – szedł)
- dance-danced (tańczyć – tańczyła)
- work-worked (pracować-pracowali)
Czasami tylko zapis nam się zmienia, o czym piszę we wpisie o tworzeniu czasu przeszłego lub we wpisie o angielskiej końcówce -ed.
Na tym jednak nie koniec historii…
Natomiast angielskie czasowniki nieregularne są… nieregularne.
Nie ma co doszukiwać się tu zasad. Czasowniki nieregularne pochodzą z różnych języków i każdy rządzi się swoimi prawami.
Dlatego najlepiej po prostu wyuczyć się ich na pamięć i już, bez wdawania się w głębszą filozofię. Ale można!
Poniżej kilka informacji o tym
- Skąd wzięły się angielskie czasowniki regularne?
- Jak ewoluuje język angielski na przestrzeni wieków? (Jeśli nie jesteś fanem wikingów możesz spokojnie przeskoczyć do kolejnej sekcji).
- Jakie są najpopularniejsze angielskie czasowniki nieregularne?
- Lista angielskich czasowników nieregularnych.
- Czy czasowniki nieregularne czeka świetlana przyszłość?
- Ćwiczenia na czasowniki regularne i nieregularne.
1. Skąd się wzięły angielskie czasowniki nieregularne?
Następnym razem gdy zastanawiać się będziesz jakim cudem przeszła forma od go (iść) brzmi went (poszedł, poszła), możesz pomyśleć sobie o średniowiecznych plemionach Anglów i Saksonów. Półtora tysiąca lat temu te dwa germańskie ludy najechały Anglię i z mieszanki ich języków powstał staroangielski język (Old English).
Do tego oczywiście wmieszali się również Wikingowie ze swym „psim bełkotem” (jak mawiali Rzymianie) i Normanowie (czyli wikingowie, którzy osiedli we Francji) ze swym starofrancuskim.
Język staroangielski
Generalnie język staroangielski bardziej przypominał wtedy dzisiejszy niemiecki niż współczesny język angielski!
Język staroangielski przetrwał niemal pół tysiąca lat, nie odszedł jednak zupełnie w zapomnienie. Angielskie czasowniki regularne są właśnie pozostałością tej zapomnianej mowy.
Między ok. 1100 a 1450 rokiem, na wyspie mówiono tzw. średnim angielskim (Middle English) – chociaż tak naprawdę każde miast mówiło swoim dialektem, ze swoim słownictwem i gramatyką.
Zresztą po dziś dzień każde miasto Wielkiej Brytanii szczyci się swoim unikalnym dialektem, a język którego uczymy się z podręczników to tzw. Received Pronunciation, czyli sposób, w jaki mówi królowa i arystokracja.
Kiedy powstał współczesny język angielski?
Współczesny język angielski ukształtował się w XV wieku. Dopiero wtedy sytuacja ekonomiczna, jak i wynalazek druku pozwoliły na zainteresowanie się takimi zbytkami jak literatura. Zasady gramatyczne okazały się wtedy dobrym pomysłem, chociaż w miarę spójne prawidła przyjęły się dopiero w XVIII wieku. (1)
Jak to zwykle bywa, w stolicy było najwięcej pieniędzy i autorów, tak więc reszta kraju chcąc nie chcąc przyjęła londyński standard. Dlatego właśnie mówimy teraz „językiem Szekspira”.
Czytaj również: Dlaczego nie warto uczyć się angielskiej gramatyki?
2. Jak ewoluowały angielskie czasowniki nieregularne?
Poniżej porcja bezużytecznej wiedzy.
Z grubsza i bez wchodzenia w szczegóły – i tylko dla wyjątkowo dociekliwych – możemy wspomnieć o czterech drogach ewolucji czasowników nieregularnych:
1. Staroangielski: mētan – mētte – mētt
Średnioangielski: meten – mette – mett
Współczesny język angielski: meet – met – met
2. Staroangielski: cēpan – cēpte – cēpt
Średnioangielski: kepen – kepte – kept
Współczesny język angielski: keep – kept – kept
Źródło: Public Domain, Link
3. Staroangielski: settan – sette – sett
Średnioangielski: setten – sette – sett
Współczesny język angielski: set – set – set
4. Staroangielski: macian – macode – macod
Średnioangielski: maken – makede – maked
Współczesny język angielski: make – made – made
Dla bardziej zaawansowanych uczniów ciekawy filmik wideo:
Oczywiście jest to tylko do niczego nie potrzebna ciekawostka!
Proszę nie zakuwać tych tabelek!
Tabelka z popularnymi czasownikami nieregularnymi do wyuczenia poniżej.
3. Popularne angielskie czasowniki nieregularne
Angielskie czasowniki nieregularne to tylko niewielki procent wszystkich słówek, których trzeba nauczyć się, by płynnie mówić w języku angielskim.
Dlaczego więc tyle się o nich mówi?
Niestety są to akurat te najpopularniejsze czasowniki. Wśród nich zaleźć można na przykład 10 najpopularniejszych angielskich czasowników:
10 najpopularniejszych angielskich czasowników
- be (być),
- have (mieć),
- do (robić),
- say (mówić),
- make (tworzyć),
- go (iść),
- take (brać),
- come (przychodzić),
- see (widzieć) oraz
- get (dostawać).
Co więcej w praktycznym użyciu angielskie czasowniki nieregularne stanowią aż 70% wszystkich czasowników (2).
Z drugiej strony spora część z nich jest bardzo rzadko używana. To prawda, że pełna lista angielskich czasowników nieregularnych jest długa. Jednak słówka takie jak glide-glode (szybować), beseech-besaught (błagać), beget-begat-begotten (zrodzić), slay-slew-slain (zabić) nie są tym, co usłyszymy od przeciętego Anglika.
Dlatego z praktycznego punktu widzenia bardzo ważne jest, by nauczyć się tych najpopularniejszych, a resztą nie ma co się szczególnie przejmować.
4. Praktyczna lista angielskich czasowników nieregularnych
Większość podręczników i kursów ogranicza się do krótkiej listy najpopularniejszych angielskich czasowników nieregularnych.
Czasami będą różnić się tym czy tamtym słówkiem, ale zwykle lista angielskich czasowników nieregularnych wyglądać będzie następująco:
Praktyczna lista angielskich czasowników nieregularnych
| Słówko | Czas przeszły | W perfekcie | Po polsku |
| be | was | been | być |
| begin | began | begun | zaczynać |
| bite | bit | bitten | gryźć |
| break | broke | broken | łamać |
| buy | bought | bought | kupować |
| choose | chose | chosen | wybierać |
| come | came | come | przychodzić |
| dig | dug | dug | kopać (dół) |
| do | did | done | robić |
| drink | drank | drunk | pić |
| eat | ate | eaten | jeść |
| fall | fell | fallen | upadać |
| feel | felt | felt | czuć |
| find | found | found | znaleźć |
| get | got | got | dostać |
| go | went | gone | iść |
| grow | grew | grown | rosnąć |
| have | had | had | mieć |
| hide | hid | hidden | chować |
| keep | kept | kept | trzymać |
| know | knew | known | wiedzieć |
| lay | laid | laid | kłaść |
| lead | led | led | prowadzić |
| leave | left | left | opuszczać |
| lie | lay | lain | kłaść (kłamanie– też lie – jest regularne!) |
| lose | lost | lost | tracić |
| make | made | made | tworzyć, robić |
| meet | met | met | spotykać |
| put | put | put | Wkładać, kłaść |
| read
/wymawiaj: rid/ |
read
/wymawiaj: red/ |
read
/wymawiaj: red/ |
czytać |
| ride | rode | ridden | jechać |
| ring | rang | rung | dzwonić |
| rise | rose | risen | wschodzić |
| run | ran | run | biec |
| say | said | said | mówić |
| see | saw | seen | widzieć |
| sell | sold | sold | sprzedawać |
| set | set | set | ustawiać |
| sing | sang | sung | śpiewać |
| sit | sat | sat | siedzieć |
| stand | stood | stood | stać |
| stick | stuck | stuck | przylepiać |
| take | took | taken | brać |
| teach | taught | taught | nauczać |
| think | thought | thought | myśleć |
| wake | woke | woken | budzić |
Angielskie czasowniki nieregularne bez przyszłości?
Czy przed angielskimi czasownikami nieregularnymi maluje się świetlana przyszłość? Chyba nie. W staroangielskim było ich ponad 300, do dziś powszechnie używa się połowę z nich (3).
Angielskie czasowniki nieregularne przetrwały z powodu swej popularności właśnie. Dzięki ich powszechnemu użyciu tym „konserwatywnym” (czasami nazywa się je „silnymi”) słowom udało się zachować staro-angielską odmianę. Często powtarzane, nieregularne formy utrwaliły się w powszechnym użyciu, podczas gdy te mniej popularne stopniowo odchodzą jednak w zapomnienie. Mniej popularne słowa zaczynamy odmieniać według ogólnego wzorca, a nie ich archaicznych prawideł.
Angielskim dzieciom niełatwo było zapamiętać nieregularną wersję takich słów jak chide (zbesztać), cleave (rozrąbać) czy abide (przestrzegać) i dziś używa się je zgodnie z regularną odmianą (chided, cleaved, abided a nie chode, clove i abode).
Proces ten trwa nadal, wiele słówek ma dwie oficjalnie poprawne wersje (dreamed i dreamt, leared i learnt etc.).
A dziś angielskie dzieci nadal opierają się przed nieregularnymi formami jak mogą i z uporem wartym lepszej sprawy mówią winded czy speaked.
Jeśli pojawiają się nowe słowa, na przykład dźwiękonaśladowcze ping czy zapożyczenia (na przykład succumb – ulec – z łaciny) zwykle przyjmują regularną formę. Wyjątkiem jest tu jedno jedyne nowe słowo, które odmieniamy według staroangielskich prawideł: sneak-snuck (zakradać się). Co jedynie potwierdza te regułę!
Być może więc za kilkaset lat czasowniki nieregularne znikną w ogóle z języka angielskiego.
Czasowniki nieregularne w żartach obrazkowych
Angielskie słówka najlepiej zapamiętywać przez skojarzenia! Na przykład dzięki temu obrazkowi jestem przekonany, że zapamiętacie:
- płacić: pay – paid – paid (nieregularny)
- sikać: pee – peed – peed (prawie regularny, bo przy słówkach kończących się na -e dodajemy tylko –d, bo inaczej wyszłoby nam peeed, a takich słów-jamników nie chcemy 🙂
Ćwiczenia z angielskimi czasownikami regularnymi i nieregularnymi
Najważniejsze jest jednak to, by używać czasowników regularnych i nieregularnych w praktyce. Szczególnie dlatego właśnie, że nie ma tu żadnych regułek do wykucia!
Trzeba po prostu oswoić nasz mózg i gardło z odpowiednimi frazami i formami. I to nie jest zła wiadomość!
Nauka angielskiego nie musi przypominać nudnego wkuwania słówek czy ślęczenia nad niezrozumiałą gramatyką. Najważniejsze są praktyczne ćwiczenia, dzięki którym poprawne struktury „wchodzą Ci w krew”.
Wtedy uczysz się angielskiego jak dziecko – być może nie wiesz „dlaczego tak się mówi” – po prostu poprawnie mówisz!
Tak właśnie wyglądają ćwiczenia na czasowniki regularne i nieregularne na kursie języka angielskiego online Speakingo!
Oglądasz piękne zdjęcia i odpowiadasz pełnymi poprawnymi zdaniami na pytania, które zadaje Ci głosem native Speakera… Twój telefon lub komputer!
A dzięki technologii rozpoznawania mowy Speakingo rozumie Cię, chwali, a w razie potrzeby poprawia. I nigdy nie traci zapału ani cierpliwości!
Zresztą najlepiej przekonaj się sama lub sam czy odpowiada Ci taka metoda nauki języka angielskiego!
Zarejestruj się dwoma kliknięciami poniżej, żeby wypróbować naukę przez tydzień za darmo!
Zapisz się na kurs języka angielskiego online Speakingo!
Chcesz rozumieć Anglików? Zacznij mówić jak oni!
A jakie są Wasze doświadczenia z czasownikami regularnymi i nieregularnymi? Jakieś metody ich zapamiętywania? Napiszcie śmiało w komentarzach!
Źródła:
- Geraldine Woods”English Grammar for Dummies”. Wiley Publishing Inc., New York, 2002.
- Steven Pinker w Lewis Burke Frumkes Favorite Words of Famous People. Marion Street Press, 2011
- Pam Peters, „American and British Influence in Australian Verb Morphology.” Creating and Using English Language Corpora, ed. by Udo Fries et al. Rodopi, 1994
