Co mają wspólnego z wikingami angielskie czasowniki nieregularne ?
Angielskie czasowniki nieregularne znaleźć można wśród 10 najpopularniejszych angielskich czasowników. W codziennym użyciu jest kilkadziesiąt. Które to słowa, skąd się wzięły i co mają wspólnego z wikingami?
Co to są angielskie czasowniki nieregularne?
Angielskie czasowniki nieregularne to te słowa opisujące czynności (czyli czasowniki), które w czasie przeszłym nie przyjmują regularnej formy z -ed na końcu.
Chociaż większość angielskich czasowników jest regularna i tworzenie ich przeszłej formy jest banalnie proste (generalnie po prostu dodajemy -ed: walk-walked, czasami tylko zapis nam się zmienia, o czym piszę we wpisie o tworzeniu czasu przeszłego).
Natomiast angielskie czasowniki nieregularne są… nieregularne.
Dlatego najlepiej po prostu wyuczyć się ich na pamięć i już, bez wdawania się w głębszą filozofię. Jednak cytując Szekspira „w tym szaleństwie jest metoda”.
Poniżej kilka informacji o tym skąd wzięły się angielskie czasowniki regularne i jak ewoluuje język angielski na przestrzeni wieków (jeśli nie jesteś fanem wikingów możesz spokojnie przeskoczyć do kolejnej sekcji).
Witamy w języku angielskim, gdzie zasady są bez znaczenia, a każdy i tak pisze wszystko niepoprawnie
Skąd się wzięły angielskie czasowniki nieregularne?
Następnym razem gdy zastanawiać się będziesz jakim cudem przeszła forma od go
brzmi went, możesz pomyśleć sobie o plemionach Anglów i Saksonów. Półtora tysiąca lat temu te dwa germańskie ludy najechały Anglię i z mieszanki ich języków powstał staroangielski język (Old English).
Do tego oczywiście wmieszali się również Wikingowie ze swym psim bełkotem (jak mawiali Rzymianie) i Normanowie ze swym starofrancuskim. Generalnie język staroangielski bardziej przypominał wtedy dzisiejszy niemiecki niż współczesny język angielski!
„Żadnego telefonu komórkowego w zasięgu wzroku…. Tylko ludzie żyjący chwilą”
Język staroangielski przetrwał niemal pół tysiąca lat, nie odszedł jednak zupełnie w zapomnienie. Angielskie czasowniki regularne są właśnie pozostałością tej zapomnianej mowy.
Między ok. 1100 a 1450 rokiem, na wyspie mówiono tzw. średnim angielskim (Middle English) – chociaż tak naprawdę każde miast mówiło swoim dialektem, ze swoim słownictwem i gramatyką.
Zresztą po dziś dzień każde miasto Wielkiej Brytanii szczyci się swoim unikalnym dialektem, a język którego uczymy się z podręczników to tzw. Received Pronunciation, czyli sposób, w jaki mówi królowa i arystokracja.
Współczesny język angielski pojawił się dopiero w XV wieku. Dopiero wtedy sytuacja ekonomiczna, jak i wynalazek druku pozwoliły na zainteresowanie się takimi zbytkami jak literatura. Zasady gramatyczne okazały się wtedy dobrym pomysłem, chociaż w miarę spójne prawidła przyjęły się dopiero w XVIII wieku. (1)
Jak to zwykle bywa, w stolicy było najwięcej pieniędzy i autorów, tak więc reszta kraju chcąc nie chcąc przyjęła londyński standard. Dlatego właśnie mówimy teraz „językiem Szekspira”.
Dla bardziej zaawansowanych uczniów ciekawy filmik wideo:
Oczywiście jest to tylko do niczego nie potrzebna ciekawostka! Proszę nie zakuwać tych tabelek! Tabelka z popularnymi czasownikami nieregularnymi do wyuczenia poniżej.
Popularne angielskie czasowniki nieregularne
Angielskie czasowniki nieregularne to tylko niewielki procent wszystkich słówek, których trzeba nauczyć się, by płynnie mówić w języku angielskim. Dlaczego więc tyle się o nich mówi?
Niestety są to akurat te najpopularniejsze czasowniki. Wśród nich zaleźć można na przykład 10 najpopularniejszych angielskich czasowników:
10 najpopularniejszych angielskich czasowników
be (być),
have (mieć),
do (robić),
say (mówić),
make (tworzyć),
go (iść),
take (brać),
come (przychodzić),
see (widzieć) oraz
get (dostawać).
Co więcej w praktycznym użyciu angielskie czasowniki nieregularne stanowią aż 70% wszystkich czasowników (2).
Z drugiej strony spora część z nich jest bardzo rzadko używana. To prawda, że pełna lista angielskich czasowników nieregularnych jest długa. Jednak słówka takie jak glide-glode (szybować), beseech-besaught (błagać), beget-begat-begotten (zrodzić), slay-slew-slain (zabić) nie są tym, co usłyszymy od przeciętego Anglika.
Dlatego z praktycznego punktu widzenia bardzo ważne jest, by nauczyć się tych najpopularniejszych, a resztą nie ma co się szczególnie przejmować.
Praktyczna lista angielskich czasowników nieregularnych
Większość podręczników i kursów ogranicza się do krótkiej listy najpopularniejszych angielskich czasowników nieregularnych. Czasami będą różnić się tym czy tamtym słówkiem, ale zwykle lista angielskich czasowników nieregularnych wyglądać będzie następująco:
Praktyczna lista angielskich czasowników nieregularnych
Słówko
Czas przeszły
W perfekcie
Po polsku
be
was
been
być
begin
began
begun
zaczynać
bite
bit
bitten
gryźć
break
broke
broken
łamać
buy
bought
bought
kupować
choose
chose
chosen
wybierać
come
came
come
przychodzić
dig
dug
dug
kopać (dół)
do
did
done
robić
drink
drank
drunk
pić
eat
ate
eaten
jeść
fall
fell
fallen
upadać
feel
felt
felt
czuć
find
found
found
znaleźć
get
got
got
dostać
go
went
gone
iść
grow
grew
grown
rosnąć
have
had
had
mieć
hide
hid
hidden
chować
keep
kept
kept
trzymać
know
knew
known
wiedzieć
lay
laid
laid
kłaść
lead
led
led
prowadzić
leave
left
left
opuszczać
lie
lay
lain
kłaść (kłamanie– też lie – jest regularne!)
lose
lost
lost
tracić
make
made
made
tworzyć, robić
meet
met
met
spotykać
put
put
put
Wkładać, kłaść
read
/wymawiaj: rid/
read
/wymawiaj: red/
read
/wymawiaj: red/
czytać
ride
rode
ridden
jechać
ring
rang
rung
dzwonić
rise
rose
risen
wschodzić
run
ran
run
biec
say
said
said
mówić
see
saw
seen
widzieć
sell
sold
sold
sprzedawać
set
set
set
ustawiać
sing
sang
sung
śpiewać
sit
sat
sat
siedzieć
stand
stood
stood
stać
stick
stuck
stuck
przylepiać
take
took
taken
brać
teach
taught
taught
nauczać
think
thought
thought
myśleć
wake
woke
woken
budzić
Czasowniki nieregularne w żartach obrazkowych
Angielskie słówka najlepiej zapamiętywać przez skojarzenia! Na przykład dzięki temu obrazkowi jestem przekonany, że zapamiętacie:
płacić: pay – paid – paid (nieregularny)
sikać: pee – peed – peed (prawie regularny, bo przy słówkach kończących się na -e dodajemy tylko –d, bo inaczej wyszłoby nam peeed, a takich słów-jamników nie chcemy 🙂
Angielskie czasowniki nieregularne bez przyszłości?
Czy przed angielskimi czasownikami nieregularnymi maluje się świetlana przyszłość? Chyba nie. W staroangielskim było ich ponad 300, do dziś powszechnie używa się połowę z nich (3).
Angielskie czasowniki nieregularne przetrwały z powodu swej popularności właśnie. Dzięki ich powszechnemu użyciu tym „konserwatywnym” (czasami nazywa się je „silnymi”) słowom udało się zachować staro-angielską odmianę. Często powtarzane, nieregularne formy utrwaliły się w powszechnym użyciu, podczas gdy te mniej popularne stopniowo odchodzą jednak w zapomnienie. Mniej popularne słowa zaczynamy odmieniać według ogólnego wzorca, a nie ich archaicznych prawideł.
Angielskim dzieciom niełatwo było zapamiętać nieregularną wersję takich słów jak chide (zbesztać), cleave (rozrąbać) czy abide (przestrzegać) i dziś używa się je zgodnie z regularną odmianą (chided, cleaved, abided a nie chode, clove i abode).
Wyobraź sobie świat bez czasowników nieregularnych
Proces ten trwa nadal, wiele słówek ma dwie oficjalnie poprawne wersje (dreamed i dreamt, leared i learnt etc.).
A dziś angielskie dzieci nadal opierają się przed nieregularnymi formami jak mogą i z uporem wartym lepszej sprawy mówią windedczy speaked.
Jeśli pojawiają się nowe słowa, na przykład dźwiękonaśladowcze ping czy zapożyczenia (na przykład succumb – ulec – z łaciny) zwykle przyjmują regularną formę. Może za wyjątkiem jedynego nowego słowa, które odmieniamy według staroangielskich prawideł sneak-snuck (zakradać się). Co jedynie potwierdza te regułę!
Być może więc za kilkaset lat w czasowniki nieregularne znikną w ogóle z języka angielskiego.
A jakie są Wasze doświadczenia z czasownikami nieregularnymi? Jakieś metody ich zapamiętywania?
Źródła:
Geraldine Woods”English Grammar for Dummies”. Wiley Publishing Inc., New York, 2002.
Steven Pinker w Lewis Burke Frumkes Favorite Words of Famous People. Marion Street Press, 2011
Pam Peters, „American and British Influence in Australian Verb Morphology.” Creating and Using English Language Corpora, ed. by Udo Fries et al. Rodopi, 1994
Szanujemy Twoją prywatność i bezpieczeństwo danych. W każdej chwili możesz wypisać się z Newslettera i kursu.
O autorze strony:
Jestem doktorem filologii angielskiej z polskim i brytyjskim obywatelstwem. Uczyłem w londyńskich szkołach państwowych, polskich firmach, na uniwersytecie, w szkołach językowych. Mówię w czterech językach, przetłumaczyłem kilka książek, jedną nawet po angielsku napisałem. Jestem autorem większości tekstów na tym blogu, jak i całej dydaktyki na moim kursie języka angielskiego online Speakingo.
Jeśli masz jakieś uwagi, pytania lub protesty, proszę pisz śmiało!
Angielski nie nauczy się sam!
Zacznij naukę od dziś!
Skorzystaj z promocji!
Wykup dostęp do kursu w promocyjnej cenie!
Ciekawy tekst? Zostańmy w kontakcie!
Zapisz się do Newslettera Speakingo! Otrzymasz w ten sposób:
Dwa razy w tygodniu informacje na maila o nowych tekstach na blogu,
co zapewni Ci ciągłość nauki!
Tydzień darmowej nauki na kursie angielskiego Speakingo!
A tak swoją drogą w styczniu mamy promocję -60% zniżki!
(Szczegóły po rejestracji do serwisu.)
(Zapisując się na kurs automatycznie zapisujesz się tez do newslettera.)