Co mają wspólnego z wikingami angielskie czasowniki nieregularne ?

Angielskie czasowniki nieregularne znaleźć można wśród 10 najpopularniejszych angielskich czasowników. W codziennym użyciu jest kilkadziesiąt. Które to słowa, skąd się wzięły i co mają wspólnego z wikingami?

---

Co to są angielskie czasowniki nieregularne?

Angielskie czasowniki nieregularne to te słowa opisujące czynności (czyli czasowniki), które w czasie przeszłym nie przyjmują regularnej formy z -ed na końcu.

Chociaż większość angielskich czasowników jest regularna i tworzenie ich przeszłej formy jest banalnie proste (generalnie po prostu dodajemy -ed: walk-walked, czasami tylko zapis nam się zmienia, o czym piszę we wpisie o tworzeniu czasu przeszłego).

Natomiast angielskie czasowniki nieregularne są… nieregularne.

Dlatego najlepiej po prostu wyuczyć się ich na pamięć i już, bez wdawania się w głębszą filozofię. Jednak cytując Szekspira „w tym szaleństwie jest metoda”.

Poniżej kilka informacji o tym skąd wzięły się angielskie czasowniki regularne i jak ewoluuje język angielski na przestrzeni wieków (jeśli nie jesteś fanem wikingów możesz spokojnie przeskoczyć do kolejnej sekcji).

Skąd się wzięły angielskie czasowniki nieregularne?

Następnym razem gdy zastanawiać się będziesz jakim cudem przeszła forma od go
brzmi went, możesz pomyśleć sobie o plemionach Anglów i Saksonów. Półtora tysiąca lat temu te dwa germańskie ludy najechały Anglię i z mieszanki ich języków powstał staroangielski język (Old English).

Do tego oczywiście wmieszali się również Wikingowie ze swym psim bełkotem (jak mawiali Rzymianie) i Normanowie ze swym starofrancuskim. Generalnie język staroangielski bardziej przypominał wtedy dzisiejszy niemiecki niż współczesny język angielski!

Public Domain, Link

Język staroangielski przetrwał niemal pół tysiąca lat, nie odszedł jednak zupełnie w zapomnienie. Angielskie czasowniki regularne są właśnie pozostałością tej zapomnianej mowy.

Między ok. 1100 a 1450 rokiem, na wyspie mówiono tzw. średnim angielskim (Middle English) – chociaż tak naprawdę każde miast mówiło swoim dialektem, ze swoim słownictwem i gramatyką.

Zresztą po dziś dzień każde miasto Wielkiej Brytanii szczyci się swoim unikalnym dialektem, a język którego uczymy się z podręczników to tzw. Received Pronunciation, czyli sposób, w jaki mówi królowa i arystokracja.

Współczesny język angielski pojawił się dopiero w XV wieku. Dopiero wtedy sytuacja ekonomiczna, jak i wynalazek druku pozwoliły na zainteresowanie się takimi zbytkami jak literatura. Zasady gramatyczne okazały się wtedy dobrym pomysłem, chociaż w miarę spójne prawidła przyjęły się dopiero w XVIII wieku. (1)

Jak to zwykle bywa, w stolicy było najwięcej pieniędzy i autorów, tak więc reszta kraju chcąc nie chcąc przyjęła londyński standard. Dlatego właśnie mówimy teraz „językiem Szekspira”.

Czytaj również: Dlaczego nie warto uczyć się angielskiej gramatyki?

Jak ewoluowały angielskie czasowniki nieregularne?

Poniżej porcja bezużytecznej wiedzy.

Z grubsza i bez wchodzenia w szczegóły – i tylko dla wyjątkowo dociekliwych – możemy wspomnieć o czterech drogach ewolucji czasowników nieregularnych:

1. Staroangielski: mētan – mētte – mētt

Średnioangielski: meten – mette – mett

Współczesny język angielski: meet – met – met

2. Staroangielski: cēpan – cēpte – cēpt

Średnioangielski: kepen – kepte – kept

Współczesny język angielski: keep – kept – kept

3. Staroangielski: settan – sette – sett

Średnioangielski: setten – sette – sett

Współczesny język angielski: set – set – set

4. Staroangielski: macian – macode – macod

Średnioangielski: maken – makede – maked

Współczesny język angielski: make – made – made

Dla bardziej zaawansowanych uczniów ciekawy filmik wideo:

Oczywiście jest to tylko do niczego nie potrzebna ciekawostka! Proszę nie zakuwać tych tabelek! Tabelka z popularnymi czasownikami nieregularnymi do wyuczenia poniżej.

Popularne angielskie czasowniki nieregularne

Angielskie czasowniki nieregularne to tylko niewielki procent wszystkich słówek, których trzeba nauczyć się, by płynnie mówić w języku angielskim. Dlaczego więc tyle się o nich mówi?

Niestety są to akurat te najpopularniejsze czasowniki. Wśród nich zaleźć można na przykład 10 najpopularniejszych angielskich czasowników:

10 najpopularniejszych angielskich czasowników

• be (być),
• have (mieć),
• do (robić),
• say (mówić),
• make (tworzyć),
• go (iść),
• take (brać),
• come (przychodzić),
• see (widzieć) oraz
• get (dostawać).

Co więcej w praktycznym użyciu angielskie czasowniki nieregularne stanowią aż 70% wszystkich czasowników (2).

Z drugiej strony spora część z nich jest bardzo rzadko używana. To prawda, że pełna lista angielskich czasowników nieregularnych  jest długa. Jednak słówka takie jak glide-glode (szybować), beseech-besaught (błagać), beget-begat-begotten (zrodzić), slay-slew-slain (zabić) nie są tym, co usłyszymy od przeciętego Anglika.

Dlatego z praktycznego punktu widzenia bardzo ważne jest, by nauczyć się tych najpopularniejszych, a resztą nie ma co się szczególnie przejmować.

Czytaj również: Czasowniki angielskie – nieregularne, spięte i kapryśne?

Praktyczna lista angielskich czasowników nieregularnych

Większość podręczników i kursów ogranicza się do krótkiej listy najpopularniejszych angielskich czasowników nieregularnych. Czasami będą różnić się tym czy tamtym słówkiem, ale zwykle lista angielskich czasowników nieregularnych wyglądać będzie następująco:

Czasowniki nieregularne w żartach obrazkowych

Angielskie słówka najlepiej zapamiętywać przez skojarzenia! Na przykład dzięki temu obrazkowi jestem przekonany, że zapamiętacie:

• płacić: pay – paid – paid (nieregularny)
• sikać: pee – peed – peed (prawie regularny, bo przy słówkach kończących się na -e dodajemy tylko –d, bo inaczej wyszłoby nam peeed, a takich słów-jamników nie chcemy 🙂

Angielskie czasowniki nieregularne bez przyszłości?

Czy przed angielskimi czasownikami nieregularnymi maluje się świetlana przyszłość? Chyba nie. W staroangielskim było ich ponad 300, do dziś powszechnie używa się połowę z nich (3).

Angielskie czasowniki nieregularne przetrwały z powodu swej popularności właśnie. Dzięki ich powszechnemu użyciu tym „konserwatywnym” (czasami nazywa się je „silnymi”) słowom udało się zachować staro-angielską odmianę. Często powtarzane, nieregularne formy utrwaliły się w powszechnym użyciu, podczas gdy te mniej popularne stopniowo odchodzą jednak w zapomnienie. Mniej popularne słowa zaczynamy odmieniać według ogólnego wzorca, a nie ich archaicznych prawideł.

Angielskim dzieciom niełatwo było zapamiętać nieregularną wersję takich słów jak chide (zbesztać), cleave (rozrąbać) czy abide (przestrzegać) i dziś używa się je zgodnie z regularną odmianą (chided, cleaved, abided a nie chode, clove i abode).

Proces ten trwa nadal, wiele słówek ma dwie oficjalnie poprawne wersje (dreamed i dreamt, leared i learnt etc.).

A dziś angielskie dzieci nadal opierają się przed nieregularnymi formami jak mogą i z uporem wartym lepszej sprawy mówią winded czy speaked.

Jeśli pojawiają się nowe słowa, na przykład dźwiękonaśladowcze ping czy zapożyczenia (na przykład succumb – ulec – z łaciny) zwykle przyjmują regularną formę. Może za wyjątkiem jedynego nowego słowa, które odmieniamy według staroangielskich prawideł sneak-snuck (zakradać się). Co jedynie potwierdza te regułę!

Być może więc za kilkaset lat w czasowniki nieregularne znikną w ogóle z języka angielskiego.

---

Do tego czasu jednak warto się ich nauczyć

– oczywiście najlepiej na kursie języka angielskiego online Speakingo!

Zacznij naukę

---

Patrz również: Angielskie czasy przyszłe

A jakie są Wasze doświadczenia z czasownikami nieregularnymi? Jakieś metody ich zapamiętywania?

Źródła:

1. Geraldine Woods”English Grammar for Dummies”. Wiley Publishing Inc., New York, 2002.
2. Steven Pinker w Lewis Burke Frumkes Favorite Words of Famous People. Marion Street Press, 2011
3. Pam Peters, „American and British Influence in Australian Verb Morphology.” Creating and Using English Language Corpora, ed. by Udo Fries et al. Rodopi, 1994