Dlaczego angielski dopełniacz jest saksoński i kiedy używamy possessive s?
Jeśli coś należy do kogoś, sygnalizujemy to poprzez dodanie apostrofu oraz literki s przy właścicielu (np. Tom’s house). Jest to tak zwany dopełniacz saksoński, zwany również posessive ’s. Kiedy jeszcze go używać… a kiedy nie?
Co to jest dopełniacz saksoński (posessive ’s)?
Possessive ’s czyli „zaborcze ’s” – zwane również dopełniaczem saksońskim (od angielskiego Saxon Genitive) – to nic innego jak literka „s” dodawana po apostrofie w zdaniach w dopełniaczu (kogo? czego?). Stosujemy ten zabieg by zasygnalizować, że coś do kogoś należy. Dopełniacz saksoński (possessive ’s) można stosować zarówno do osób (kogo?) jak i zwierząt (czego?):
- What’s the colour of Ania’s eyes?
(Jaki jest kolor oczu Ani? – kogo? Ani!)
- How long is the giraffe’s neck?
(Jak długa jest szyja żyrafy? – czego? żyrafy!)
W języku polskim sprawa odmiany słów w dopełniaczu jest nader skomplikowana (szyja żyrafy, oczy Ani, auto Tomka, ściana banku itd…). W języku angielskim po prostu dodajemy possessive ’s i już!
Dlatego powiemy:
- the manager’s office (biuro menadżera)
- uncle’s house (dom wujka)
- Tom’s car (auto Toma)
- my sister’s baby (niemowlę mojej siostry)
- government’s decision (decyzja rządu)
- the world’s population (populacja ludzi na świecie)
- England’s smallest town (najmniejsze miasto Anglii)
- yesterday’s news (wczorajsza wiadomość/wiadomości)
- this evening’s programme (program dzisiejszego wieczoru)
- two week’s holiday (dwutygodniowe akacje)
- McDonald’s restaurant (restauracja McDonalda) i tak dalej.
Zasadniczo każdy z tych przykładów można by wyrazić również przy użyciu słowa „of” – the office of my manager, house of the uncle i tak dalej, ale nie brzmi to najlepiej. Kiedy stosować „of” zamiast dopełniacza saksońskiego opowiemy sobie za chwilę.
Czasami możemy pominąć rzeczownik, który występuje po dopełniaczu saksońskim:
- It isn’t my car. It’s my brother’s.
(To nie moje auto. Ono jest mojego brata. – pełna wersja byłaby: It’s my brother’s car. To jest auto mojego brata)
- They got married at St John’s.
(Mieli ślub w [katedrze/kościele] św. Jana)
Jeśli „zaborczym właścicielem” possessive ’s jest więcej osób, dopełniacz saksoński dajemy po tej ostatniej osobie. Na przykład:
- Tom and Jerry’s house (dom Toma i Jerry’ego)
- Prince Harry and Meghan Markle’s wedding (ślub księcia Harry’ego i Meghan Markle)
Possessive ’s gdy niczego nie posiadamy
Dopełniacza saksońskiego używamy jednak nie tylko w sytuacji, gdy coś jest kogoś (szacuje się, że jest to jedynie 40% sytuacji). Za BBC możemy podać, że oprócz klasycznego „posiadania” (possession) nasz possessive ’s stosujemy również do opisania związku (relationship), charakterystyk (characteristics), cech fizycznych (physical features), właściwości (qualities), czy miary (measurement)…
Z perspektywy użytkowników języka polskiego można nadmienić jeszcze, że nasz zaborczy possessive ’s stosujemy również w takich sytuacjach jak:
- woman’s shoes – to „buty kobiety”, ale równie dobrze „kobiece buty”
- boy’s name – to „imię chłopca”, lecz również „chłopięce imię” i tak dalej.
Kiedy nie używamy dopełniacza saksońskiego / genitive ’s?
W odniesieniu do przedmiotów używać będziemy raczej „of” niż dopełniacza saksońskiego.
- What’s the colour of the wall?
(Jaki jest kolor ściany?)
Nie znaczy to jednak, że What’s the wall’s colour? jest „błędem”.
Czasami użyjemy konstrukcji rzeczownik-rzeczownik zamiast genitive ’s. Na przykład:
- company car – to auto służbowe, company’s car to bardziej „auto firmy”
- garage door – byłoby to wtedy „drzwi garażowe” a nie garage’s door – „drzwi garażu”. Oczywiście możemy powiedzieć również the door of the garage. Zasadniczo wszystko to znaczy jedno i to samo.
Natomiast nawiasem mówiąc warto zwrócić w tym przypadku uwagę na fakt, że w języku angielskim drzwi są w liczbie pojedynczej (door), to nie jak w języku polskim liczba mnoga „drzwi” (doors)!
Jeśli coś jest na początku (the beginning), na górze (on the top), w środku (in the middle) itd. to zwykle też użyjemy of:
- Take the seat in the back of the car.
(Zajmij miejsce z tyłu auta.)
- The beginning of the year is a time of New Year’s resolutions.
(Początek roku to czas postanowień noworocznych)
Dopełniacza saksońskiego nie użyjemy również jeśli wyrażenie jest zbyt długie i nie brzmi to dobrze.
Na przykład:
- What’s the name of the boy who stole the moon?
What’s the boy who stole the moon’s name?
(Jak się nazywa chłopiec, który ukradł księżyc – wykonawcą naszej czynności jest nie sam „boy” ale „boy-who-stol-the-moon” właśnie, dlatego dopełniacz saksoński musiałby iść dopiero po księżycu, co wygląda strasznie)
I na koniec dwie podchwytliwe sytuacje, gdy nasz zaborczy właściciel possessive ’s kończy się na literkę s.
Dopełniacz saksoński / genitive ’s w liczbie mnogiej
Liczba mnoga zwykle kończy się przecież na literkę s! Aby nie zabrzmieć jak syczący wąż, po prostu pomijamy dodatkowe possessive ’s – ale apostrof dajemy. A przynajmniej teoretycznie, bo z moich obserwacji bardzo rzadko native speakerzy o tym pamiętają!
- We went for a ten days’ trip.
(Pojechaliśmy na 10-dniową wycieczkę.)
- First 40 years of boys’ childhood is always most difficult.
(Pierwszych 40 lat dzieciństwa chłopców [boys] jest zawsze najtrudniejsze)
Jeśli natomiast rzeczownik ma nieregularna liczbę mnogą, to possessive ’s dodajemy… regularnie:
- Children’s trip was cancelled due to bad weather conditions.
(Wycieczka dzieci została odwołana z powodu złych warunków pogodowych)
„Pomimo zapewnień swoich rodziców Bill nie mógł otrząsnąć się z dręczącego go podejrzenia, że mógł być adoptowany” (zwróć uwagę na poprawny apostrof po słowie parents’)
Dopełniacz saksoński / genitive ’s w słowach kończących się na literkę s w liczbie pojedynczej
To chyba najbardziej podstępna kategoria słówek. Co zrobić ze słówkami takimi jak boss (szef), Dickens (Dickens) czy princess (księżniczka)? Na szczęście język angielski jest tu tolerancyjny (jak zwykle zresztą) i daje nam dwie opcje do wyboru.
Możemy jak w liczbie mnogiej dodać sam apostrof:
- Every girl would love to have a princess’ wedding (Każda dziewczynka chciałaby mieć ślub księżniczki)
Lub jednak dodać ten possessive ’s:
- Princess’s prince must be a true gentleman (Książę księżniczki musi być prawdziwym dżentelmenem)
Różnić się będą jedynie odrobinę wymową. W pierwszym przypadku „gołego” apostrofu nie słychać w ogóle, ale w drugim przypadku dojdzie nam [iz].
No dobrze, ale dlaczego angielski dopełniacz jest saksoński?
Oczywiście wynika to z historii, z języka staroangielskiego. Gdy w V wieku Rzymianie wycofali się z Brytanii, ich miejsce zajęły plemiona Anglów (Angles) i Sasów czy też Saksonów (Saxons). Tak więc oprócz legend, z czasów króla Artura (który akurat bohatersko odpierał saksońskie najazdy) ostał nam się dopełniacz saksoński po Sasach, a nazwa kraju (Anglia) po Anglach.
Do inwazji Normanów w 1066 roku (czyli sfrancuziałych Wikingów) panowała w Anglii „anglosaksońska”, czy bardziej po polsku „anglosaska” kultura. Były to plemiona germańskie stąd ich język bardziej przypominał współczesny niemiecki niż angielski. Z biegiem lat mieszał się z językami odwiedzających ich z propozycjami „wzbogacenia kulturowego” „ludzi północy” ze Skandynawii, był pod wpływem łaciny, mieszał się i ewoluował…
Na szczęście w czasach Szekspira został uproszczony i dziś język angielski jest stosunkowo prostym językiem.
Czytaj również: Dlaczego według Szekspira nauka angielskiego powinna być prosta i przyjemna czyli nie bądź Januszem!
Czy chcesz poprawnie używać dopełniacz saksoński / possessive ’s w zdaniach?
Teoria to jedno, praktyka to drugie. Najważniejsze jest ćwiczenie i wyrabianie sobie poprawnego używania angielskich struktur gramatycznych.
Dlatego zapraszam na kurs języka angielskiego online Speakingo, na którym zawarta jest cała potrzebna nam gramatyka.
Uczymy się jej na nim nie poprzez suche regułki, ale jak dziecko poprzez stosowanie ich w praktyce!
Zapisz się na kurs języka angielskiego online Speakingo!
Odbierz swój pierwszy tydzień gratis!
Czy wszystko jest już jasne w kwestii „zaborczego” possessive ’s? Czy może coś jeszcze dopisać o dopełniaczu saksońskim?
Nie bójcie się pytać w komentarzach!
Jak zdałam maturę z języka angielskiego?
Jak wygląda nauka na kursie języka angielskiego online Speakingo?
