Doskonale! Perfect! Wszystko o takich wynalazkach jak czas present perfect, present perfect continuous, past perfect, past perfect continuous, future perfect i future perfect continuous. Uff! 🙂
Czym są czasy typu perfect?
Zanim przejdziemy do samych czasów typu perfect ekspresowa powtórka:
W języku angielskim mamy dwa podstawowe rodzaje czasów:
- proste (simple), zwane dokonanymi,
- oraz ciągłe (continuous), zwane również niedokonanymi, czy progresywnymi (progressive).
Tu sprawa wygląda zupełnie jak w języku polskim:
- Codziennie chadzam do pracy – I go to work every day. (present simple)
- Właśnie idę do pracy – I’m walking to work now. (present continuous)
Podobnie w przeszłości:
- Malowałem obraz – I was painting a picture. (past continuous)
- Namalowałem obraz. – I painted a picture. (past simple)
Albo w przyszłości:
- I will repair my car. – Naprawię mój samochód. (future simple)
- I will be repairing my car. – Będę naprawiał swój samochód. (future continuous)
Tyle ekspresowej powtórki.
Trzecim typem czy rodzajem czasów, który jest dla nas czymś nowym, konstrukcją, której nie znamy z języka polskiego, jest dopiero (oprócz simple i continuous) jest tak zwany perfect.
Aby było ciekawiej, każdy z powyższych sześciu czasów (past, present, future razy dwie wersje: simple i continuous) będą dodatkowo miały swoją “perfekcyjną” wersję.
Stąd nagle z sześciu czasów, robi się nam dwanaście (3 x 2 x 2).
Chociaż present perfect będzie prawdopodobnie najpopularniejszym angielskim czasem, to wiele z nich (np. future perfect continuous) istnieją niemal wyłącznie teoretycznie, w praktyce używa się ich bardzo rzadko… zwykle tylko na egzaminach z języka angielskiego dla zaawansowanych.
Jak tworzymy czasy typu perfect?
Rozpiszmy sobie więc wszystkie perfekty po kolei dla oglądu sytuacji, a szczegółowo zajmiemy się poniżej każdym z nich z osobna.
Teraźniejszość: czas present perfect i present perfect continuous
Perfekty w teraźniejszości:
Present Simple: I learn English → Present Perfect Simple I have learned English.
Present Continuous: I’m learning English → Present Perfect Continuous: I have been learning English.
Przeszłość: czas past perfect i past perfect continuous
Perfekty w przeszłości wyglądają tak:
Past Simple: I learned English → Past Perfect: I had learned English.
Past Continuous: I was learning English → Past Perfect Continuous: I had been learning English.
Przyszłość: czas future perfect i future perfect continuous
Perfekty w przyszłości:
Future Simple: I will learn English → Future Perfect: I will have learned English.
Future Continuous: I will be learning English → Future Perfect Continuous: I will have been learning English.
Uff! To już wszystkie czasy typu perfect!
Ale omówmy sobie teraz wszystkich sześć dokładnie po kolei:
Czas Present Perfect (Simple)
Najpopularniejszym z nich bez wątpienia jest present perfect. Używamy go do opisania rzeczy, które zaczęły się w przeszłości i nadal trwają, lub przynajmniej ich skutek ma wpływ na teraźniejszość.
Stąd ani to przeszłość czy teraźniejszość, to taki czas łączący je ze sobą.
Co ciekawe, dlatego właśnie na polski tłumaczymy go czasami jako przeszły, czasami jako teraźniejszy.
Jak tworzymy zdania w czasie present perfect?
- I have seen her. (Widziałem ją.)
- Have you seen her? (Czy ją widziałeś?)
- We haven’t seen her. (My jej nie widzieliśmy)
Czyli osoba + have + „trzecia forma”.
Trzeba tylko pamiętać, że he/she/it has zamiast have.
- He also hasn’t seen her. (On również jej nie widział.)
Ktoś (anyone) to też (tak jak on, ona, to) trzecia osoba liczby pojedynczej, stąd na memie poniżej jest has:
Czasowniki nieregularne w czasach typu perfect
Tutaj spotykamy się ze słynnymi czasownikami regularnymi i nieregularnymi.
O co chodzi?
Owa „trzecia forma” (past participle) może być regularna lub nie.
- W czasownikach regularnych jest to po prostu forma z -ed na końcu (na przykład dla spacerować to walk-walked-walked).
Na przykład: I have walked down the street. (Poszedłem ulicą.)
- W większości przypadków będzie to jednak ta słynna “trzecia kolumna” czasowników nieregularnych (na przykład w „chodzić” to będzie go-went-gone). Nie ma tu żadnych zasad, trzeba je po prostu wykuć na pamięć.
Na przykład: I have gone to holidays. (Pojechałem na wakacje.)
Zastosowanie czasu present perfect
Czasu present perfect będziemy używać zwłaszcza wtedy gdy:
- kładziemy nacisk na rezultat, nie samo działanie
I have already seen this movie. (Już widziałem ten film) - działanie nadal trwa (chociaż tu raczej będziemy skłaniać się do opisanej poniżej formy ciągłej)
He has always lived here. (On mieszka tu od zawsze) - działanie właśnie się skończyło
She has just left. (Ona właśnie wyszła) - działanie ma wpływ na teraźniejszość
I have fallen in love with her. (Zakochałem się w niej) - nie jest doprecyzowane dokładnie kiedy to nasze doświadczenie miało miejsce (jeśli wiemy dokładnie kiedy to użyjemy raczej simple past )
I have been to America. (Byłem w Ameryce, natomiast jeśli jest konkretna data to powiemy już I visited America in 1984)
Sygnalizować go będą nam takie „określniki czasu” jak: already, ever, just, never, not yet, so far, till now, up to now.
Jako, że jest to prawdopodobnie najpopularniejszy angielski czas, poświęciłem mu osobny wpis:
Czytaj również: Perfekcyjny czas przeszło-teraźniejszy present perfect simple
Czas Present Perfect Continuous
Jeśli w podobnym kontekście – przeszłości wpływającej na teraźniejszość – będziemy chcieli podkreślić samą aktywność (a nie jej skutek), użyjemy wtedy formy ciągłej. W teraźniejszości będzie to present perfect continuous.
Działanie w tym czasie właśnie się skończyło, może jeszcze nawet trwa lub ewidentnie wpływa nam na teraźniejszość. Podkreśla nam samo działanie, na przykład jego długość czy przebieg.
Jak tworzymy czas present perfect continuous?
- I have been dancing. (Tańczyłem.)
- She hasn’t been dancing. (Ona nie tańczyła.)
- Have we been dancing? (Czy my tańczyliśmy?)
Czyli osoba + have been/has been + czasownik z końcówką -ing
[Has been jest dla trzeciej osoby liczby pojedynczej czyli he, she, it.]
Więcej na ten temat w: Czekając na czas present perfect continuous…
Kiedy trzeba użyć czasu present perfect continuous?
Chociaż jest to z kolei jeden z mniej popularnych angielskich czasów, jest jednak kilka konstrukcji czy sytuacji, w których warto czy wręcz trzeba ten czas zastosować.
Na przykład:
Gdy działanie nie skończyło się:
I’ve been waiting for her for two hours.
Czekam na nią od dwóch godzin – prawdopodobnie jeszcze nie przyszła. Jeśli powiedziałbym I’ve waited for her for two hours, to znaczy, że raczej już przyszła, czekanie się skończyło.
Tak samo jeśli powiem I’ve been living in London since 1999 sugeruję, że nadal tu mieszkam, podczas gdy I’ve lived in London since 1999 sugeruje, że właśnie się już stąd wyprowadzam.
Ale tylko sugeruje, w praktyce niekoniecznie musi tak być, ponieważ z drugiej strony present perfect sugeruje też, że jest to coś stałego – moje stałe miejsce pobytu, podczas gdy present perfect continuous sugeruje, że jest to tylko mój przejściowy dom.
Różne mądre głowy powiedzą tu dużo różnych rzeczy, najlepiej więc jest uważnie słuchać, co nasz rozmówca naprawdę chce nam zakomunikować szczególnie, że niekoniecznie będzie znał wszystkie te gramatyczne teorie!
- Gdy podkreślamy długość danego wydarzenia
How long have you been dancing?
(Jak długo już tańczysz?)
Gdy podkreślamy, że to co robiliśmy (nie efekt tego działania) wpływa na teraźniejszość:
I’ve been working all day.
Cały dzień pracuję, z czego wynika sugestia że na przykład jestem zmęczony, spocony, cokolwiek wynika z kontekstu.
Użyjemy go często w zdaniach, w których usłyszymy takie „określniki czasu” jak: all day, for x years, since xxxx, how long? the whole week etc.
Podsumowując present perfect używać będziemy, gdy rezultat wpływa na teraźniejszość (what, how much, how often) np. I have written five poems (napisałem pięć wierszy),
podczas gdy w present perfect continuous to fakt robienia tej czynności (how long) wpływa na teraźniejszość: I’ve been writing five poems for five years (Pisałem tych pięć wierszy przez pięć lat).
Różnica między present perfect i present perfect continuous
Tu przydatna uwaga: generalnie można się rozluźnić, ponieważ w praktyce present perfect i present perfect continuous często znaczą to samo:
- They’ve been waiting for hours. (Oni czekają od kilku godzin.)
- They’ve waited for hours. (Oni czekają od kilku godzin.)
Jedyna różnica jest taka, że w pierwszym wypadku podkreślamy fakt ich długotrwałego i bezproduktywnego siedzenia na krześle, a w drugim aktualny stan ich obolałych pośladków z tegoż wynikający. Ale przyznacie chyba sami, że są to bardzo subtelne różnice!
Czas Past Perfect (Simple)
Już sama nazwa past perfect simple brzmi groźnie, ale tak naprawdę jest to jeden z przyjemniejszych czasów.
Używamy go wtedy, jeśli chcemy podkreślić, że coś wydarzyło się jeszcze wcześniej, niż zdanie w zwykłym czasie przeszłym (past simple lub past continuous). Dlatego czasami nazywamy go czasem „za-przeszłym„.
Wprowadza nam historyczny porządek w nasze opowieści, chociaż w praktyce używa się go raczej w piśmie i rzeczywiście jest to prosty sposób zdobycia kilku punktów na maturze z angielskiego.
Warto pamiętać, że nie możemy wystrzelić tylko z tymczasem jak Filip z konopi, możemy wprowadzić go tylko w kontekście sytuacji już opisanej zwykłymi czasami przeszłymi.
Jak budujemy zdania w czasie past perfect?
Czas past perfect tworzymy bardzo prosto, tak samo dla wszystkich osób. Powiedzmy więc, że byliśmy bardzo zmęczeni (w czasie past simple):
- We were very tired.
Dlaczego?
Ponieważ na przykład:
- We had played football. (Byliśmy-wcześniej-graliśmy w piłkę nożną.)
- Had he played football? (Czy on był-wcześniej-grał w piłkę nożną?)
- She hadn’t played football. (Ona nie była-wcześniej-grała w piłkę nożną.)
Czyli jedyne co musimy zrobić to zamiast have jak w czasie present perfect dać had w czasie past perfect!
- I have seen her. (Właśnie ją widziałem.) -> I had seen her. (Byłem-wcześniej ją widziałem.)
Past perfect & past simple
Czas przeszły past simple i „za-przeszły” past perfect możemy ładnie połączyć je nawet w jednym zdaniu, które w ten sposób zyskuje na przejrzystości:
- I had kissed her, before I left to work.
Byłem pocałowałem ją (past perfect) zanim poszedłem do pracy (simple past).
Konstrukcji tej prawdopodobnie najczęściej używać będziemy jednak przy okazji gdybania o przeszłości, czyli w trzecim trybie warunkowym (thrid conditional):
- If the weather had been better, we would have enjoyed our holiday even more. (Gdyby pogoda była lepsza to jeszcze lepiej bawilibyśmy się na naszych – ubiegłych – wakacjach.)
Czas Past Perfect Continuous
Również w „zaprzeszłości” możemy podkreślić dzianie się, a nie efekt tego dziania się.
Nacisk kłaść wtedy będziemy na aktywność w określonym momencie (za)przeszłości lub jego długość.
- She had been talking. (Ona była-była rozmawiająca.)
- We hadn’t been talking. (My nie byliśmy-wtedy-w-przeszłości-jeszcze-wcześniej rozmawiający.)
- Had I been talking? (Czy ja jeszcze wcześniej byłem rozmawiałem?)
Tak samo używamy tego czasu by podkreślić, że jakaś czynność wydarzyła się przed czymś, co wydarzyło się później.
- Before she passed the exam, she had been learning hard for a week. (Zanim zdała egzamin [past simple] ciężko uczyła się przez cały tydzień [past perfect continuous].
Analogicznie też będziemy używać past perfect continuous w trybach warunkowych:
- If he had been relaxing for two months, he couldn’t have been tired. (Skoro był-się-relaksował przez dwa miesiące to nie mógł być zmęczony.)
Czas Future Perfect (Simple)
Czas future perfect opisuje działanie, które dopiero zakończy się w określonym punkcie przyszłości.
Dlatego użyjemy go zwykle w sytuacjach gdy usłyszymy by next week, by next year (do przyszłego tygodnia, do następnego roku) czy in ten days, in a decade (za dziesięć dni, za dekadę). Na przykład:
- By the end of Unit Six, you will have learned 2000 English words.
(Do końca szóstego bloku, nauczysz się – będziesz mieć nauczonych – 2000 angielskich słów.) - By the end of this year, she won’t have lost much weight.
(Do końca roku ona nie straci za dużo na wadze) - In two years’ time, will you have learned English?
(Czy w ciągu dwóch lat nauczysz się/będziesz mieć nauczonego angielskiego?)
Czyli will have + trzecia forma (past participle).
Tak samo dla wszystkich osób.
Bardzo przyjemny, aczkolwiek też niezbyt często spotykany czas.
Czas Future Perfect Continuous
Znowu zamiast efektu, podkreślić możemy fakt dziania się do określonego momentu w przyszłości. Użyjemy do tego czasu future perfect continuous.
Na przykład:
- In five minutes, he will have been talking for seven hours non-stop.
(Za pięć minut będzie mówił od siedmiu godzin bez przerwy/będzie miał prze-mówione przez siedem godzin) - This time tomorrow, we won’t have been talking to each other for a week!
(Jutro o tej porze nie będziemy ze sobą rozmawiali już od tygodnia) - Will she have been dancing all night in the morning?
(Czy do rana ona będzie miała przetańczoną całą noc?)
Future perfect continuous nie jest szczególnie popularna konstrukcja, prawdopodobnie to najmniej popularny ze wszystkich perfectów.
Ale oczywiście warto go znać, ponieważ pozwala precyzyjnie się wyrażać, szczególnie na egzaminach.
Well done! To już wszystkie angielskie czasy typu perfect!
Ćwiczenia z angielskimi czasami typu perfect
Teoria to jedno, praktyka to drugie!
Gramatyka jest może ciekawa jednak to, że przeczytaliśmy i zrozumieliśmy nawet jakiś ciekawy wpis o angielskich perfektach nie znaczy, że perfekcyjnie użyjemy je w rozmowie!
Do tego potrzebujemy wielu ćwiczeń i powtórek!
Dlatego zapraszam na kurs języka angielskiego Speakingo, na którym poprzez rozmowę utrwalicie sobie nawyk poprawnego mówienia po angielsku!
W dydaktyce kursu zawarte są wszystkie te problematyczne konstrukcje tak, żeby ich używanie weszło Ci w krew. Dzięki temu w rozmowie nie będziesz zastanawiać się nad gramatycznymi regułkami – tylko po prostu poprawnie powiesz to, co trzeba!
Najlepiej zresztą zarejestruj się i przekonaj sama lub sam czy taka metoda nauki języka angielskiego Ci odpowiada. Naukę na kursie Speakingo możesz wypróbować przez tydzień za darmo i bez żadnych zobowiązań!
Doprowadź swój angielski do perfekcji!
Zapisz się na kurs języka angielskiego Speakingo!
Nie taki diabeł straszny, prawda? Podzielcie się swoimi opiniami czy pytaniami o angielskie czasy w komentarzach!
Czy wiesz już wszystko o czasach present perfect, present perfect continuous, past perfect, past perfect continuous, future perfect i future perfect continuous? Jeśli tekst rozjaśnił Ci trochę w głowie, podziel się nim z przyjaciółmi!
