Czas present perfect, present perfect continuous, past perfect, future perfect... i inne perfekty ⋆ Speakingo

Doskonale! Perfect! Wszystko o takich wynalazkach jak czas present perfect, present perfect continuous, past perfect, past perfect continuous, future perfect i future perfect continuous. Uff! 🙂

Czym są czasy typu perfect?

Czasem, który jest czymś nowym, konstrukcją, której nie znamy z języka polskiego, jest dopiero czwarta opcja , (po czasie przeszłym, czasie teraźniejszym i czasie przyszłym) czyli tak zwany perfect.
Wszystkich poznanych dotychczas sześć czasów (past, present, future razy dwie wersje: simple i continuous) będą dodatkowo miały swoją “perfekcyjną” wersję. Stąd nagle z sześciu czasów, robi się nam dwanaście. Chociaż present perfect będzie prawdopodobnie najpopularniejszym angielskim czasem, to wiele z nich (np. future perfect continuous) istnieją raczej teoretycznie, w praktyce używa się ich bardzo rzadko.

Perfekty tworzy się generalnie przez dodanie słówka have (had w przeszłości, will have w przyszłości) oraz czasownika w przeszłej formie. Zwykle zamiast prostej formy z -ed na końcu (walk-walked) będzie to jednak ta słynna “trzecia kolumna” czasowników nieregularnych (go-went-gone).

W przpadku continuousów będzie to had/have/will have + been + ing.

angielskie czasy zestawienie

Patrz również: Angielskie czasy – zestawienie.

Rozpiszmy sobie więc je wszystkie, a szczegółowo zajmiemy się nimi poniżej:

Teraźniejszość: czas present perfect i present perfect continuous

Perfekty w teraźniejszości:
Present Simple: I learn English → Present Perfect I have learned English.
Present Continuous: I’m learning English → Present Perfect Continuous: I have been learning English.

Przeszłość: czas past perfect i past perfect continuous

Perfekty w przeszłości wyglądają tak:
Past Simple: I learned English → Past Perfect: I had learned English.
Past Continuous: I was learning English → Past Perfect Continuous I had been learning English.

Przyszłość: czas future perfect i future perfect continuous

Perfekty w przyszłości:
Future Simple: I will learn English → Future Perfect: I will have learned English.
Future Continuous: I will be learning English → Future Perfect Continuous: I will have been learning English.

Uff! To już wszystkie czasy!

Ale omówmy je sobie teraz po kolei:

present simple present continuous angielski czas terazniejszy

(Nie myl present perfect i present perfect continuous ze „zwykłymi” czasami present simple i present continuous).

Czas Present Perfect (Simple)

Najpopularniejszym z nich bez wątpienia jest present perfect. Używamy go do opisania rzeczy, które zaczęły się w przeszłości i nadal trwają, lub przynajmniej ich skutek ma wpływ na teraźniejszość. Stąd ani to przeszłość, przyszłość czy teraźniejszość, to taki czas dyplomatyczny łączący różne opcje. Co ciekawe, dlatego właśnie na polski tłumaczymy go czasami jako przeszły, czasami jako teraźniejszy.

Jak tworzymy zdania w czasie present perfect?

I have seen her.
Have you seen her?
He also hasn’t seen her.
We haven’t seen her.

Czyli osoba + have + trzecia forma.

Dla he/she/it zamiast have jest has i trzecia forma (lub końcówka -ed dla czasowników regularnych: She has walked all the way).
Czasu present perfect będziemy używać zwłaszcza wtedy gdy:
– kładziemy nacisk na rezultat, nie samo działanie
I have already seen this movie. (Już widziałem ten film)
– działanie nadal trwa (chociaż tu raczej będziemy skłaniać się do opisanej poniżej formy ciągłej)
He has always lived here. (On mieszka tu od zawsze)
– działanie właśnie się skończyło
She has just left. (Ona właśnie wyszła)
– działanie ma wpływ na teraźniejszość
I have fallen in love with her. (Zakochałem się w niej)
– nie jest doprecyzowane dokładnie kiedy to nasze doświadczenie miało miejsce (jeśli wiemy dokładnie kiedy to użyjemy raczej simple past )
I have been to America. (Byłem w Ameryce, natomiast jeśli jest konkretna data to powiemy już I visited America in 1984)

Sygnalizować go będą nam takie słowa jak: already, ever, just, never, not yet, so far, till now, up to now.

Jeśli w podobnym kontekście – przeszłości wpływającej na teraźniejszość – będziemy chcieli podkreślić samo działanie, użyjemy wtedy fory ciągłej, którą jest

Czas Present Perfect Continuous

Działanie w tym czasie właśnie się skończyło, lub ewidentnie wpływa nam na teraźniejszość. Podkreśla nam samo działanie, na przykład jego długość czy przebieg.

Jak tworzymy czas present perfect cotinuous?

I have been dancing.
She hasn’t been dancing.
Have we been dancing?

Czyli osoba+ have been/has been+czasownik z końcówką -ing

Tu przydatna uwaga: generalnie można się rozluźnieć, ponieważ często trudno w ogóle wyczuć różnicę między present perfect i present perfect continuous.

Jest jednak kilka konstrukcji czy sytuacji gdzie warto ten czas zastosować, na przykład:

Gdy działanie nie skończyło się:
I’ve been waiting for her for two hours.
Czekam na nią od dwóch godzin – prawdopodobnie jeszcze nie przyszła. Jeśli powiedziałbym I’ve waited for her for two hours, to znaczy, że raczej już przyszła, czekanie się skończyło.

Tak samo jeśli powiem I’ve been living in London since 1999 sugeruję, że nadal tu mieszkam, podczas gdy I’ve lived in London since 1999 sugeruje, że właśnie się już stąd wyprowadzam. Ale tylko sugeruje, w praktyce niekoniecznie musi tak być, ponieważ z drugiej strony present perfect sugeruje też, że jest to coś stałego – moje stałe miejsce pobytu, podczas gdy present perfect continuous sugeruje, że jest to tylko mój przejściowy dom.

Różne mądre głowy powiedzą tu dużo różnych rzeczy, najlepiej więc jest uważnie słuchać co nasz rozmówca naprawdę chce nam zakomunikować, szczególnie że niekoniecznie będzie znał wszystkie te gramatyczne teorie!

Gdy podkreślamy długość danego zdarzenia
How long have you been dancing?
(Jak długo już tańczysz?)

Gdy podkreślamy, że to co robiliśmy (nie efekt tego działania) wpływa na teraźniejszość
I’ve been working all day.
(Cały dzień pracuję, z czego wynika sugestia że na przykład jestem zmęczony, spocony, cokolwiek wynika z kontekstu)

Użyjemy go często w zdaniach, w których usłyszymy: all day, for x years, since xxxx, how long? the whole week etc.

Podsumowując present perfect używać będziemy, gdy rezultat wpływa na teraźniejszość (what, how much, how often) np. I have written five poems (napisałem pięć wierszy), podczas gdy w present perfect continuous to fakt robienia tej czynności (how long) wpływa na teraźniejszość: I’ve been writing five poems for five years (Pisałem tych pięć wierszy przez pięć lat).

(Przeszłych perfectów nie myl ze „zwykłymi” angielskimi czasami past simple i past continuous).

Czas Past Perfect (Simple)

Brzmi groźnie, ale jest to jeden z przyjemniejszych czasów. Używamy go wtedy, jeśli chcemy podkreślić, że coś wydarzyło się jeszcze wcześniej, niż zdanie w zwykłym czasie przeszłym (past simple lub past continuous). Wprowadza nam histograficzny porządek w nasze opowieści, chociaż w praktyce używa się go raczej w piśmie i rzeczywiście jest to prosty sposób zdobycia kilku punktów na maturze z angielskiego. Warto pamiętać, że nie możemy wystrzelić tylko z tymczasem jak Filip z konopi, możemy wprowadzić go tylko w kontekście sytuacji już opisanej zwykłymi czasami przeszłymi.

Jak budujemy zdania w czasie past perfect?

Czas past perfect tworzymy bardzo prosto, tak samo dla wszystkich osób. Powiedzmy więc, że byliśmy bardzo zmęczeni (We were very tired). Dlaczego? Bo na przykład:

We had played footbal.
Had he played footbal?
She hadn’t played football.

Czas przeszły past simple i „za-przeszły” past perfect możemy ładnie połączyć je nawet w jednym zdaniu, które w ten sposób zyskuje na przejrzystości:
I had kissed her, before I left to work.
(Byłem pocałowałem ją zanim poszedłem do pracy)

Konstrukcji tej prawdopodobnie najczęściej używać będziemy jednak przy okazji gdybania o przeszłości, czyli w drugim trybie warunkowym (second conditional).

Czas Past Perfect Continuous

Również w „zaprzeszłości” możemy podkreślić dzianie się, a nie efekt tego dziania się. Nacisk kłaść wtedy będziemy na działanie w określonym momencie (za)przeszłości lub jego długość.

She had been talking.
We hadn’t been talking.
Had I been talking?

Tak samo używamy tego czasu nie tylko by podkreślić, że jakaś czynność wydarzyła się przed czymś, co wydarzyło się później, ale też będziemy używać past perfect contiuous w trybach warunkowych.

(A perfektów w przyszłości nie myl przypadkiem ze „zwykłymi” angielskimi czasami future simple i future continuous).

Czas Future Perfect (Simple)

Czas future perfect opisuje działanie, które zakończy się w określonym punkcie przyszłości.
Dlatego użyjemy go zwykle w sytuacjach gdy usłyszymy by next week, by next year (do przyszłego tygodnia, do następnego roku) czy in ten days, in a decade (za dziesięć dni, za dekadę). Na przykład:

By the end of Unit Six, you will have learned 2000 English words.
(Do końca szóstego bloku, nauczysz się – będziesz mieć nauczonych – 2000 angielskich słów)
By the end of this year, she won’t have lost much weight.
(Do końca roku ona nie straci za dużo na wadze)
In two years’ time, will you have learned English?
(Czy w ciągu dwóch lat nauczysz się/będziesz mieć nauczonego angielskiego?)

Tak samo dla wszystkich osób.

Czas Future Perfect Continuous

Znowu zamiast efektu, podkreślić możemy fakt dziania się i użyjemy do tego czasu future perfect continuous. Będą to sytuacje, w których coś będzie działo się do pewnego momentu w przyszłości, na przykład

In five minutes, he will have been talking for seven hours non-stop.
(Za pięć minut będzie mówił od siedmiu godzin bez przerwy/będzie miał przemówione przez siedem godzin)
This time tomorrow, we won’t have been talking to each other for a week!
(Jutro o tej porze nie będziemy ze sobą rozmawiali już od tygodnia)
Will she have been dancing all night in the morning?
(Czy nad ranem będzie miała przetańczoną całą noc?)

Nie jest to jednak szczególnie popularna konstrukcja, ale oczywiście warto ją znać, ponieważ pozwala precyzyjnie się wyrażać.

Well done! To już wszystkie angielskie czasy!

Z ważnych rzeczy warto jeszcze poczytać o mowie zależnej, stronie biernej i przede wszystkim o trybach warunkowych (conditionalach).