tryby warunkowe, conditionals, słynne, okresy warunkowe, gdybanie po angielsku

Angielskie tryby warunkowe czyli słynne Conditionals

Jednym z tematów w języku angielskim, który nam Polakom (i nie tylko) sprawia najwięcej problemów, są tak zwane conditionals, czyli angielskie tryby warunkowe (okresy warunkowe).


Co to są angielskie tryby warunkowe?

Prawdę mówiąc teoria nie jest tu szczególnie skomplikowana. Problem polega głównie na tym, że jest to inny sposób mówienia niż w naszym ojczystym języku, przez co popełniamy kalki językowe… chociaż może nawet teoretycznie wiemy, jak powinno się to powiedzieć.

Dlatego z góry uprzedzam, że najlepszym sposobem nauczenia się tych konstrukcji jest po prostu powtarzanie, powtarzanie i powtarzanie poprawnych konstrukcji na kursie języka angielskiego online Speakingo, gdzie w programie lekcji zawartych jest mnóstwo typowych zastosowań, w których zwykle popełniamy błędy.

Natomiast odrobina gramatycznej teorii na pewno też nie zaszkodzi!

Więc o co tu chodzi?

Na początek możesz zobaczyć krótkie, 6 minutowe nagranie w którym po krótce tłumaczę angielskie tryby warunkowe:

Tak więc jeszcze raz:


Conditionals czy też angielskie tryby warunkowe, to zdaniach w których surprise, surprise (niespodzianka!) występuje warunek (np. „jeśli”, „pod warunkiem”, „dopóki” itd.).

Ogólnie rzecz biorąc zdania w których stosujemy tryby warunkowe czy też okresy warunkowe (conditionals) wyrażają nasze gdybania, spekulacje.


Tryby warunkowe (conditionals) wprowadzają nam takie słowa (wspomniany powyżej „warunek”) jak:

  •  If (jeśli)
  •  when (kiedy)
  •  as soon as, as late as (gdy tylko, dopiero gdy)
  •  before, after (przed, po)
  •  until, till (do czasu gdy)

Tak więc gdy tylko słyszymy któreś z tych słów (oczywiście jest ich więcej, ale o tym w osobnym wpisie), powinna zapalać się nam czerwona lampeczka: Acha! Będzie conditional!

Teraz pytanie tylko: który z trzech, a w zasadzie to czterech trybów warunkowych?

Zasadniczo są trzy angielskie tryby warunkowe (pierwszy tryb warunkowy, drugi tryb warunkowy i trzeci tryb warunkowy), plus zerowy tryb warunkowy i… ich mieszanki.

Ile jest trybów warunkowych w języku angielskim?


W skrócie:

  • zerowy tryb warunkowy wyraża ponadczasowe prawdy,
  • w pierwszym gdybamy o przyszłości,
  • w drugim gdybamy o teraźniejszości,
  • a w trzecim gdybamy o przeszłości.

Jedyny problem tkwi w tym, że używamy do tego nie-intuicyjnych dla nas konstrukcji gramatycznych.


Omówmy więc je sobie po kolei:

30 przykładów spójników (if, when, before, until, as soon as) w zdaniach w trybach warunkowych
„To nie koniec dopóki ja nie powiem, że to koniec” Patrz również: 30 przykładów spójników (if, when, before, until, as soon as) w zdaniach w trybach warunkowych.

Zerowy tryb warunkowy (zero conditional)

Można powiedzieć, że zerowy tryb warunkowy w sumie to nie jest nawet conditional, stąd tak niski rating (zero). Natomiast kwalifikuje się, bo są to zdania, w których padają słowa takie jak if, when, until etc.

W trybie warunkowym zero conditional mówimy wszystkie te zdania w czasie teraźniejszym, które opisują ponadczasowe prawa natury, prawdy oczywiste, niezmienne mądrości. Na przykład:

  • If people are happy themselves, they are nice to other people.

(Jeśli ludzie sami są szczęśliwi, są mili dla innych ludzi)

albo

  • When the sun rises, the world becomes brighter.

(Gdy wschodzi słońce, świat staje się jaśniejszy).

Tak więc mamy tu warunek, ale obie części zdania są w czasie teraźniejszym present simple, który właśnie opisuje nam sytuacje wydarzające się regularnie, czy tu wręcz zawsze. Po polsku powiemy tak samo, więc ten typ nie sprawia nam problemów.

Zabawa zaczyna się w kolejnych trybach warunkowych.

zero conditional 0 zerowy okres warunkowy tryb gramatyka angielska
„Jeśli nie mogą Cię znaleźć, nie mogą Cię umyć” Patrz również: Zero conditional – zerowy okres warunkowy.

Pierwszy tryb warunkowy (first conditional, if-clause type 1)

W pierwszym trybie warunkowym spekulujemy o przyszłości. Jeśli coś się wydarzy (lub nie wydarzy), to coś zrobię (lub nie), na przykład:

  • When I see her, I will kiss her.

(Gdy ją zobaczę to ją pocałuję.)

albo

  • If I don’t get the money, I will sue you!

(Jeśli nie dostanę pieniędzy, to cię/pana pozwę)

albo

  • Until he apologizes, she won’t speak to him.

(Dopóki on nie przeprosi, to ona nie będzie z nim rozmawiać)

Ważna sprawa: w języku polskim obie części zdania tworzymy w czasie przyszłym – w angielskim tylko jedną! Można powiedzieć, że warunek, np. słówko if kasuje nam słówko will (nie mówimy If I will not get the money ale If I don’t get the money).

Jako Polacy nagminnie będziemy to will dodawać, a nie warto. W tej części zdania gdzie jest warunek stosujemy czas teraźniejszy present simple, a druga część zdania normalnie, w przyszłości – bo przecież gdybamy o przyszłości.

Części zdania można zamieniać kolejnością, np.

  • I will kiss her if I see her.

Wtedy nie musimy nawet dawać przecinka (o czym mało kto wie). Ale angielska interpunkcja to zupełnie inny temat.

pierwszy tryb warunkowy (first conditional)
„Jeśli nie nauczysz się pierwszego trybu warunkowego, nie zdasz testu!” Patrz również: First conditional – plany, groźby i obietnice!

Drugi tryb warunkowy (second conditional, if-clause type 2)

Jest to zdecydowanie najpopularniejszy z trybów warunkowych i zaryzykowałbym stwierdzenie, że tu właśnie najczęściej popełniamy błędy.

Podobnie jak w pierwszym trybie warunkowym, problem polega na tym, że po polsku te same rzeczy wyraża się przy użyciu innych konstrukcji gramatycznych.

Dlatego warto pamiętać, że gdybając o teraźniejszości używamy would tylko raz, a w drugiej części zdania używamy czasu przeszłego. Na przykład:

  • If he was rich, he would buy a helicopter.

(Gdyby był bogaty to kupiłby samolot.)

W polskim gdybające –by jest w obu częściach zdania, w angielskim would jest tylko raz.

Tak samo będzie jeśli zamienimy zdanie stronami:

  • I would buy a helicopter if I was rich.

(Znowu wtedy przecinek nie jest już potrzebny).

angielskie tryby warunkowe conditionals niesporczaki
Mem w drugim trybie warunkowym: Gdyby niesporczaki nosiły spodenki, czy nosiły by je tak, czy tak, czy tak, czy tak 😉

Możemy też „ negatywnie spekulować”:

  • I wouldn’t be here if I didn’t need the money.

(Nie byłoby mnie tu gdybym nie potrzebował pieniędzy)

Z uwag to zamiast was ładniej użyć were:

  • If I were you, I wouldn’t do it.

(Gdybym był tobą, nie robiłbym tego – Zamiast: If I was you…)

  • Unless she were abroad, she would never talk English.

(Nigdy nie mówiła po angielsku, no chyba że była za granicą. – Zamiast Unless she was abroad…)

21, twenty one pilots, stressed out, piosenki po angielsku, tlumaczenie
Patrz również: Ćwicz tryby warunkowe z piosenki „Stressed Out” zespołu Twenty One Pilots.

Trzeci tryb warunkowy (third conditional, if-clause type 3)

Trzeci tryb warunkowy natomiast, to gdybanie o przeszłości. Wypominamy sobie błędy, czy na lekcji historii spekulujemy, co by było gdyby…

  • If I had learned more, I would have passed my matura exam.

(Gdybym był uczył się więcej, to zdałbym maturę.)

Oba te wydarzenia są w przeszłości. Stosujemy tu If+past perfect (had+3 forma czasownika), a would have+3 forma czasownika w drugiej części.

Oczywiście tu również części można zamieniać stronami, co pozwala zrezygnować z przecinka:

  • I would have passed my driving licence test if I hadn’t come drunk.

(Zdałbym egzamin na prawo jazdy gdybym nie przyszedł na niego pijany.)

  • If he had had the money, he wouldn’t have taken this bloody bank loan.

(Gdyby był miał pieniądze, to nie wziął by tej nieszczęsnej dosł. krwawej pożyczki)

angielski czasownik modalny can could cannot
Gdyby koty mogły/potrafiły mówić… to by nie mówiły. Który to tryb warunkowy? Patrz również: Cytaty o kotach do nauki języka angielskiego.

Mieszane angielskie tryby warunkowe (mixed conditionals)

Bardziej zaawansowani uczniowie zauważą na pewno, że powyższe proste regułki opisujące angielskie tryby warunkowe w praktyce przyjmują najróżniejsze formy w zależności od kontekstu. Aby lepiej wyrazić to co mamy na myśli używać możemy też sporej liczby mieszanek poszczególnych trybów warunkowych i konstrukcji, na przykład:

Zwykły pierwszy tryb warunkowy:

  • If the girl knows English, I will marry her.

(Jeśli ta dziewczyna będzie znała angielski to ją poślubię.)

– może przybrać formę rozkazu:

  • If the girl knows English, marry her!

(Jeśli ta dziewczyna będzie znała angielski, poślub ją!)

– lub może wskoczyć nam tu czasownik modalny (can, could, may etc)

  • If the girl knows English, you can marry her.

(Jeśli ta dziewczyna będzie znała angielski to możesz ją poślubić.)

Jeokresach warunkowych z czasownikami modalnymi, conditionals with modals, nauczysz!
Patrz również: Jeśli przeczytasz ten artykuł o okresach warunkowych z czasownikami modalnymi (conditionals with modals) być może w końcu się ich nauczysz!

Jak mieszać można angielskie tryby warunkowe wyraźnie widać w poniższej tabelce:

Pierwszy tryb warunkowy (first conditional)

Warunek dotyczy gdybania o:Część z warunkiem (if/unless/when etc.)Druga (główna) strona zdania
działania w przyszłości (efekt)Czas teraźniejszy prosty (simple present)If she offers you the job, …Czas przyszły prosty…I will take it.
Rozkaz…take it!
Czasownik modalny…you can take it.
działania w bliskiej

przyszłości (dzianie się)

czas teraźniejszy ciągły (present continuous)If she is complaining, …Czas przyszły prosty…I will run away.
Rozkaz…run away!
Czasownik modalny…you can always run away.
skończonego już działaniaPresent PerfectIf he has brought you the flowers, …Czas przyszły prosty…she will kiss him.
Rozkaz…kiss him!
Czasownik modalnyyou can kiss him.
mało prawdopodobnego działania should bezokolicznikIf she should fail the exam, …Czas przyszły prostyshe will simply take it again..
Rozkazgo for a beer with her!
czasownik modalnywe can cheer her up.
podaje fakty/zerowy tryb warunkowyCzas teraźniejszy prosty (simple present)If people are happy, …Czas teraźniejszythey are naturally friendly.

Drugi tryb warunkowy (second conditional)

Warunek dotyczy:Strona zdania z warunkiemDruga (główna) strona zdania
gdybanie o teraźniejszości

(ew. wybieganie myślami w przyszłość)

Simple PastIf Iwas rich, …Drugi tryb warunkowy

(second conditional)

I would travel to Bhutan.
gdybania o skutku w przeszłości

– chociaż tu zwykle poprawniej byłoby zastosować

trzeci tryb warunkowy, chodzi o to że znajomość

(know her)

jest czymś co jest stałe, a nie skończyło się w przeszłości

– prawdopodobnie nadal jej nie znam

Simple PastIf I knew her, …Trzeci tryb warunkowy

(third conditional)

I would have said „hi”.
tryby warunkowe
Tryby warunkowe przydają się w szantażu: „Fajna kurtka” „Dziękuję” „Szkoda by było, jeśli coś by się jej miało przydarzyć” (drugi okres warunkowy) „Zostaw frytki” (chips to po brytyjsku frytki, po amerykańsku czipsy)

Trzeci tryb warunkowy (third conditional)

Warunek dotyczy:Strona zdania z warunkiemDruga (główna) strona zdania
od dawna po terazPast PerfectIf I had known it, …Pierwszy tryb warunkowy (first conditional)I wouldn’t be here now.
stare dziejePast PerfectIf he hadn’t learned English, …Drugi tryb warunkowy (second conditional)he would not have become an English teacher.

Real and unreal conditionals

Na koniec warto wspomnieć, że jest jeszcze inny sposób opisywania trybów (okresów) warunkowych.

Część zdań z if, when itd. opisuje coś nierealnego, nierzeczywistego.

Na przykład:

  • If I knew English better, I would get a better job. (unreal conditional)

Czyli gdybamy sobie, że jeśli znałbym lepiej angielski, to bym dostał lepszą pracę. Ale nie znam, cierpienie, marazm. Można sobie tylko pomarzyć.

Jednak w poniższym zdaniu sytuacja jest inna:

  • If I start learning English, I will get a better job! (real conditional)

To nie jest tylko gdybanie. Jeśli zapiszę się na kurs angielskiego to zdobycie lepszej pracy jest jak najbardziej realną opcją! To jest rzeczywista możliwość!

Ale o real and unreal conditionals więcej piszę w osobnym tekście:

Real and unreal conditionals, angielski, tryby okresy warunkowe
Patrz również: Real and unreal conditionals – jak rzeczywiste są angielskie tryby warunkowe?

Ćwiczenia na angielskie tryby warunkowe (conditionals)

Jak widzicie, angielskie tryby warunkowe nie są tak trudne do objęcia intelektem. Gramatyka nie jest trudna. Trudno jest tylko wyrobić sobie nawyk poprawnego jej używania!

Dlatego zapraszam na lekcje z kursu języka angielskiego online Speakingo, na którym poprzez rozmowę z komputerem przyjemnie, w dowolnym czasie i miejscu, ćwiczyć można wszystkie te tryby warunkowe, aż wejdą nam w krew! Zarejestruj się by wypróbować za darmo, czy odpowiada Ci taka metoda nauki języka angielskiego!

Tabelka z mieszanymi trybami warunkowymi inspirowana anglojęzyczną stroną English Grammar Online

Czy tekst pomógł Ci zrozumieć angielskie tryby warunkowe? Jeśli masz jakieś pytania, zadaj je w komentarzach!


Angielski nie nauczy się sam!

Zapisz się na kurs języka angielskiego online Speakingo!


Pobierz za darmo aplikację speakingo do nauki języka angielskiego na telefon:

Zarejestruj się!

Zarejestruj się do serwisu by otrzymać pierwszy tydzień nauki za darmo!
lub
Podziel się angielskim - udostępnij tekst na swoim profilu:
Jak wygląda samodzielna nauka języka angielskiego na kursie Speakingo?
przepraszam za reklamY :)

Ale klikając w reklamy pomagasz mi tworzyć wartościowe teksty na bloga.

Российские государственные СМИ не говорят вам правду. Учи английский, чтобы понимать, что происходит на самом деле. Даже если вы не можете заплатить мне за это сейчас из-за банковской блокады...
Znajdź na blogu::
dziŚ Polecam:
Najnowsze teksty:

Pobierz aplikację do nauki języka angielskiego na telefon:

Przejdźmy do nauki

Kliknij poniżej, by ćwiczyć mówienie po angielsku na kursie online Speakingo!

Jedna odpowiedź

  1. Pamiętam to ze szkoły. Nigdy tego nie rozumiałam, albo było to nam źle tłumaczone.

    Tu jest wszystko bardzo jasne. Będę ćwiczyć:)

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

blog kursu języka angielskiego online dr grzegorz kusnierz
dr Grzegorz Kuśnierz

masz już Dosyć teorii?
Potrzebujesz praktyki?

Nauka angielskiej gramatyki – szczególnie na blogu Speakingo oczywiście! – może być nawet prosta i przyjemna, ale najważniejsza zawsze jest jednak praktyka!
Dlatego zapraszam na sam kurs języka angielskiego, na którym cała ta opisana na blogu gramatyka i słownictwo ujęte są w ciekawych zdaniach, którymi rozmawiasz ze swoim telefonem lub komputerem jak z najlepszym nauczycielem, który rozumie Cię, chwali lub poprawia – i nigdy nie traci cierpliwości!
Kliknij poniżej, żeby zupełnie za darmo i bez żadnych zobowiązań zobaczyć tę metodę nauki języka angielskiego, zrobić sobie test poziomujący i dyktando oraz dostać listę 2000 najpopularniejszych angielskich słów!